Ρισελιέ

Κριτική Ιάκωβος Γωγάκης

Το «Ρισελιέ» του Πιέρ-Φιλίπ Σεβινί είναι ένα κοινωνικό δράμα, με έντονα πολιτικά μηνύματα, που φωτίζει την εκμετάλλευση των μεταναστών εργατών στον Καναδά.

Αν και η ταινία καταπιάνεται με ένα ζήτημα καίριας σημασίας για τον ανεπτυγμένο κόσμο, η αργόσυρτη αφήγησή της υπονομεύει σε ορισμένα σημεία τον αντίκτυπο του θέματος που εξετάζει.

Παραμένει, όμως, μια ταινία που προκαλεί προβληματισμό, χάρη στην αυθεντική σκιαγράφηση των σχέσεων εξουσίας και υποταγής, αλλά και τη ρεαλιστική αποτύπωση της αποξένωσης που βιώνουν οι χαρακτήρες. Με τη λιτή σκηνοθεσία και την ευαίσθητη ματιά του Σεβινί, η ταινία πετυχαίνει να μεταφέρει το βάρος της σιωπηλής καταπίεσης των αλλοδαπών εργατών στον Καναδά, σε μια πολύ ξεκάθαρη ματιά για τις συνέπειες της εργασιακής εκμετάλλευσης.

Η ταινία συνδέεται θεματικά και υφολογικά με το έργο των αδελφών Νταρντέν και του Στεφάν Μπριζέ, ιδιαίτερα στην εξερεύνηση των κοινωνικών ανισοτήτων του καπιταλισμού. Εκεί, όμως, που οι Νταρντέν πετυχαίνουν να διατηρήσουν την ένταση μέσα από γρήγορους ρυθμούς και έντονες συγκρούσεις, το «Ρισελιέ» μοιάζει να χάνει τη στόχευσή του, σε κάποια σημεία, όπως επί παραδείγματι στις μακροσκελείς σκηνές όπου η ηρωίδα απλώς παρατηρεί τους εργάτες, χωρίς η πλοκή να προχωρά ουσιαστικά.

Η ιστορία ακολουθεί την Αριάν (Αριάν Καστελάνος), μια μεταφράστρια που προσλαμβάνεται σε εργοστάσιο επεξεργασίας τροφίμων για να βοηθήσει στην επικοινωνία μεταξύ της διοίκησης και των εποχικών εργατών από τη Γουατεμάλα. Σύντομα, ανακαλύπτει τις άδικες και απάνθρωπες συνθήκες εργασίας τους, από την καταναγκαστική καταβολή συνδικαλιστικών εισφορών μέχρι την έλλειψη στοιχειωδών δικαιωμάτων. Η Αριάν προσπαθεί να κρατήσει αποστάσεις, αλλά οι επαφές της με τους εργάτες, ιδίως με τον Μάνουελ (Νέλσον Κορονάντο), την οδηγούν σε μια εσωτερική σύγκρουση.

Ο κεντρικός άξονας της ταινίας περιστρέφεται γύρω από την ηθική αφύπνιση της Αριάν. Η έλλειψη μουσικής και οι μακροσκελείς σκηνές, που δείχνουν την Αριάν να παρατηρεί τους εργάτες ή να παλεύει με τα διλήμματά της, ενισχύουν τη ρεαλιστική ατμόσφαιρα. Η βραδυκίνητη αφήγηση, από την άλλη, δεν αξιοποιεί κατάλληλα τη δραματική ένταση της ηρωίδας και εν γένει της ιστορίας.

Η Αριάν Καστελάνος προσφέρει μια ισχυρή ερμηνεία, αποδίδοντας με φυσικότητα την εσωτερική πάλη της ηρωίδας, ενώ ο Νέλσον Κορονάντο ενσαρκώνει τη σιωπηλή απελπισία των εκμεταλλευόμενων εργατών. Παρά την αργόσυρτη αφήγηση, το «Ρισελιέ» καταφέρνει να μεταδώσει ένα δυνατό κοινωνικό μήνυμα για την εκμετάλλευση των μεταναστών εργατών και την ηθική ευθύνη των κρατών και των εργοδοτών.

Ρισελιέ από την Πέμπτη 28/11 στους κινηματογράφους