Το Πέρασμα

Δράμα, 107′, Βουλγαρία/ Γερμανία/Κροατία 2014

Πρωτότυπος Τίτλος: Sadilishteto/The Judgement

Γλώσσα:  Βουλγάρικα

Του Στέφαν Κομαντάρεφ

Με τους Άσεν Μπλατέτσκι, Μίκι Μανόιλοβιτς, Οβάνες Τοροσιάν, Ίνα Νικόλοβα, Παρασκεβά Τζουκέλοβα, Βάσιλ Βασίλεφ-Τζουέκα, Μέτο Γιοβανόφσκι, Χρίστο Μουταφτσίεφ

Οι πολύπλοκες σχέσεις πατέρα-γιου, υπό το πρίσμα δυσβάστακτων οικονομικών συνθηκών, παράλληλα μιας δικιάς τους οικογενειακής απώλειας κι ενός καλά θαμμένου μυστικού, που σιγά-σιγά ξεθάβεται, με  φόντο το βραχώδες πέρασμα παράνομων μεταναστών στα ελληνοβουλγαρικά σύνορα, όλα αυτά  συνθέτουν το άξιο προσοχής δραματοποιημένο κινηματογραφικό ιστόρημα,  του Στέφαν Κομαντάρεφ .

Ο ήρωας της ταινίας, ο Μίτιο, μένει άνεργος μετά από 15 χρόνια εργασίας. Στην πλάτη του έχει ένα μεγάλο δάνειο, το πήρε από την τράπεζα για τις δαπανηρές θεραπείες της καρκινοπαθούς  γυναίκας του, η οποία τελικά πέθανε. Η καθημερινότητα με τον  έφηβο γιο του, τον Βάσκο, είναι τεταμένη. Ο μικρός αφήνει διαρκώς υπονοούμενα για μια γενικότερη αδράνεια και αδιαφορία του πατέρα του, όταν ήταν εν ζωή η μητέρα του και υποψιάζεται ότι βρήκε νέα σύντροφο.  Ο Μίτιο από την άλλη, βρίσκεται σε απόγνωση, με το σπίτι τους να βγαίνει στο σφυρί. Έτσι αποφασίζει να εργαστεί για έναν βάναυσο πρώην στρατιωτικό διοικητή του, την εποχή του υπαρκτού σοσιαλισμού, ο οποίος είναι πια δουλέμπορος, μεταφέροντας Σύρους πρόσφυγες από τη Βουλγαρία στην Τουρκία. Τα ένοχα μυστικά  του παρελθόντος,  βγαίνουν στο φως και ο Μίτιο βρίσκεται αντιμέτωπος με την αποκάλυψη ότι ήταν ο θύτης της δολοφονίας δύο νεαρών Ανατολικογερμανών, το 1988. Ποιος ο ρόλος του στρατιωτικού διοικητή στις δολοφονίες αυτές, σε ποιο βαθμό είναι ένοχος ο Μίτιο και πως από θύτης μετατρέπεται σε θύμα;

Ο καταξιωμένος σκηνοθέτης και γιατρός Στέφαν Κομαντάρεφ ξετυλίγει  τον Μίτο της Αριάδνης και κερδίζει στην προβαλλόμενη ορθά εσωτερική ένταση των καταστάσεων που βιώνουν οι πρωταγωνιστές, αλλά  χάνει στον τρόπο που ξεδιπλώνει  το στόρι, με εμφανή την έλλειψη φαντασίας.

Στο έργο υπάρχουν πολυάριθμες μαγευτικές εικόνες που αποτυπώνουν  την τρομακτική ομορφιά του τοπίου και την ίδια στιγμή φορτισμένες στιγμές των παγιδευμένων στα βασανιστικά προσωπικά τους θέματα, των τριών κεντρικών χαρακτήρων. Επίσης, θίγεται με ευκρίνεια το αλισβερίσι ανθρώπινων ψυχών, αλλά ταυτόχρονα δημιουργείται σύγχυση όταν αυτό  συνδέεται πίσω στον χρόνο και με το κομμουνιστικό καθεστώς της  χώρας. Δεν  αποφεύγονται οι υπερβολές, οι εξωπραγματικές συμπτώσεις και τα στερεοτυπικά στοιχεία της ελληνικής τραγωδίας: παραβίαση ηθικής τάξης, ύβρις, νέμεσις… κάθαρση.  Κάποια επεισόδια μπορούμε να τα εικάσουμε  σε προγενέστερο χρόνο (είναι ηλίου φαεινότερο ότι κάποιος θα χάσει τη ζωή του), με τον σκηνοθέτη να επιλέγει ένα  συνηθισμένο φινάλε, από τα 11 που είχε στο συρτάρι του.  Ο αφηγηματικός ρυθμός στο μεγαλύτερο του μέρος είναι αργόσυρτος, με τις  μετρημένες στα δάχτυλα  αναλαμπές κινηματογραφικής έντασης, δύο φορές σε εσωτερικό χώρο -οικογενειακό τραπέζι- και ισάριθμες  κατά τις επικίνδυνες αποστολές στα σύνορα της χώρας, να βρίσκονται στο κατάλληλο σημείο για να αναζωογονήσουν το ενδιαφέρον μας για τη πλοκή. Εξαιρετική η απόδοση -των άγνωστων στην Ελλάδα αλλά  γνωστών στη Βουλγαρία- ηθοποιών Άσεν Μπλατέτσκι( πατέρας), Οβάνες Τοροσιάν(γιος) και του βραβευμένου Σέρβου Μίκι Μανόιλοβιτς( διοικητής-δουλέμπορος).

Είναι πραγματικό επίτευγμα το γεγονός , ότι γυρίστηκε αυτή η ταινία αψεγάδιαστη στα πλάνα, μόνο με μια κάμερα στο χέρι, σε κορυφές οροσειρών, απότομους γκρεμούς, καταγράφοντας κυριολεκτικά ακόμα και τη σκιά που πέφτει στα σύννεφα, τη μαγική εικόνα -προς το τέλος- μιας νυχτερινής βαρκάδας του Βάσκο, στη προσπάθεια του να διασώσει τον πατέρα του αλλά και τους παράνομους μετανάστες.

“Το Πέρασμα” από 26/3 στους κινηματογράφους σε διανομή ΆΜΑ ΦΙΛΜΣ