Οι ταινίες της εβδομάδας από την Πέμπτη 11/10

Επιμέλεια-Κριτικές Ιάκωβος Γωγάκης

1. Το σπίτι που έχτισε ο Τζακ(3 /5)

Ο Λαρς φον Τρίερ επιστρέφει στον τόπο του “ εγκλήματος”, με καινούρια ταινία(5 έτη μετά από την τριλογία της νυμφομανίας) η οποία κουβαλάει μαζί της την αύρα των πρώτων του  “ αθώων”, εξπρεσιονιστικών δημιουργημάτων,-όπως ήταν “ Το Στοιχείο του Εγκλήματος”.

Οι προσωπικές του ιδεοληψίες είναι αρκετές μέσα στο 150λέπτο  δημιούργημά του και  αποτελούν  αυτο-μαστίγωμα( όπως επί παραδείγματι  η εντελώς ασύνδετη σφήνα με τα είδωλα.  Είδωλο είναι ο Χίτλερ, ο Στάλιν, ο Μάο, ενώ φτιάχνει μια εμβόλιμη σφήνα-κάπως αδόκιμη-  συρραφή των τελευταίων του ταινιών, ξεκινώντας από τον “Αντίχριστο”. Εάν αποφεύγονταν, θα μπορούσε το “The House That Jack Built”  να χαρακτηριστεί ως το πιο επιστημονικά τεκμηριωμένο έργο για τη ψυχοπαθολογία των serial killers).

Ο Τρίερ ακολουθεί τα βήματα του “ Μελαγχολία” και του “Νυμφομάνιακ”.

Εισβάλλει στο θέμα που τον ενδιαφέρει με ενδελεχή μελέτη,  είτε είναι η κατάθλιψη στο πρώτο, η νυμφομανία στο δεύτερο, οι μανιακοί δολοφόνοι στο τρίτο.

Ο δικός του  “ Τζακ ο Αντεροβγάλτης” έχει ανεπτυγμένο ναρκισσισμό, ενώ η κάθε μία από τις δολοφονίες αντικατοπτρίζει  τα διαφορετικά κίνητρα των πράξεων παραφροσύνης, από ένα πρόσωπο το οποίο δεν δείχνει να έχει σημάδια παραφροσύνης.

Η εμφάνιση  της δεύτερης γυναίκας και της ύπαρξης παιδιών, με τον τρόπο που παρουσιάζεται, μας επιτρέπει να συνδέσουμε τον μανιακό δολοφόνο με την παιδική ηλικία και τη σχέση μητέρας-παιδιού, παρότι εκ πρώτης όψεως δεν φαίνεται να συσχετίζεται.

Ο Τζακ δρα αλληλεπιδρώντας με το εξωτερικό περιβάλλον, τα ερεθίσματα που λαμβάνει και με ιδεοψυχαναγκαστικά  χαρακτηριστικά της προσωπικότητάς του( τελειομανία και   καθαριότητα…καθαρίζει μέχρι και  τα αίματα, να και το black humor).

Οι δολοφονίες είναι μεγαλειώδεις, αλλά προτού αφαιρέσει μια ζωή, χειραγωγεί τα θύματά του, τα εξυψώνει μέχρι να τα εξευτελίσει.

Ο Τρίερ παραμένει ευφυής και η απόδειξη έρχεται από το γεγονός πως βάζει τον Τζακ( Ματ Ντίλον) και σε ρόλο αφηγητή, απέναντι από έναν αόρατο- για αρκετή ώρα- συνομιλητή( Μπρούνο Γκανζ), όπως έπραξε και στο “ Νυμφομάνιακ” ( Σαρλότ Γκενσμπούρ-Στέλαν Σκάρσγκαρντ), δημιουργώντας μια παράλληλη αφήγηση, η οποία δημιουργεί πολλά ερωτήματα για την κατάληξη της.

Βέβαια, πλανάται πλάνην οικτρά όποιος πιστεύει πως ο Τρίερ θα ταπείνωνε τον ήρωά του, σε μια εξομολόγηση-συγχώρεση. Ο  δαιμόνιος δημιουργός θα δώσει μια απάντηση, που και πως καταλήγουν τέτοιου είδους προσωπικότητες.

2.Close Enemies  (2.5 /5)

Η τράπουλα είναι  σημαδεμένη και ο  δρόμος οδηγεί στον γκρεμό. Ιδού το  ασφυκτικό πλαίσιο,  μέσα στο οποίο, ένας έμπορος ναρκωτικών(Αλγερινής καταγωγής),   οφείλει να διαβεί,  για να επιζήσει στο Παρίσι, μετά από ένα στημένο deal. Όλα τα μέλη της παράνομης αποστολής, θα χάσουν τη ζωή τους και μόνο ο ήρωάς μας, θα διασωθεί. Τις αστυνομικές έρευνες, αναλαμβάνει ένας επίσης Γαλλοαλγερινός και παιδικός φίλος του καταζητούμενου εμπόρου ναρκωτικών,  ο οποίος καλείται να παραβιάσει τους νόμιμους κανόνες και να προτάξει την ηθική, για να ξελασπώσει τον παιδικό του φίλο.

Καθοδηγητής της ιστορίας, είναι ο δημιουργός της ταινίας που αγαπήσαμε ” Μακριά από τους Ανθρώπους“(Νταβίντ Ελχόφεν), ενώ τους “κοντινούς εχθρούς”,  ερμηνεύουν δύο καταξιωμένοι ηθοποιοί, οι Ματίας Σέναρτζ- Ρεντά Κατέμπ.

Το έργο διαθέτει  φρενήρη ρυθμό , ενώ η κίνηση της κάμερας, που ακολουθεί και παρακολουθεί το κεντρικό πρόσωπο -κυρίως  στους εσωτερικούς χώρους- αρχίζει σταδιακά να δημιουργεί το επιθυμητό αίσθημα ασφυξίας, ανάλογο με την τύχη, της ίδιας του της ύπαρξης.

Αντιθέτως, το αφήγημα και το επιστέγασμα του έργου, είναι πέρα για πέρα αφελές κι επικίνδυνο. Ο Ελχόφεν, τον έμπορο ναρκωτικών, τον “αγκαλιάζει”, τον σέβεται και τον συμπονεί, εν αντιθέσει με τον Γαλλοαλγερινό αστυνομικό, του οποίου το πορτρέτο, εμπεριέχει μυστήριο, αλλά και τα κίνητρά του, δεν είναι πάντοτε ανιδιοτελή.  Δεν διστάζει,  να αφήσει να εννοηθεί, πως οι περισσότεροι μετανάστες δεύτερης και τρίτης γενιάς στη Γαλλία, εμπλέκονται με το εμπόριο ναρκωτικών, γιατί δεν τους “επιτρέπεται” με  νόμιμη δραστηριότητα να ασχοληθούν. Απολυτότητα άνευ προηγουμένου.   Αρνείται να αναγνωρίσει και την άλλη πλευρά της αληθείας, πως οι παράνομες δραστηριότητες αποτελούν το μέσον για το  τεράστιο κέρδος, για την άνετη ζωή, ακόμα κι αν τίθεται η ζωή των παρανόμων  σε κίνδυνο και η εμπλοκή των συγκεκριμένων  προσώπων σε αυτές τις πράξεις, είναι μια συνειδητή επιλογή, όπως ήταν συνειδητή επιλογή η εμπλοκή με τα ναρκωτικά και του ήρωα της ταινίας, με τον οποίο ο σκηνοθέτης συμπάσχει.

3. Με Διαβατήριο τη Γοητεία (2/5)

Το μεταναστευτικό ζήτημα, μέσα από μια διαφορετική οπτική, απασχολεί τον  πρωτοεμφανιζόμενο Μιλάντ Αλαμί, με καταγωγή από το Ιράν και κάτοικο Δανίας.  Παρακολουθεί έναν  Ιρανό άντρα, τους μήνες της ζωής του στην Κοπεγχάγη. Η άδεια παραμονής έχει ημερομηνία λήξης. Η μέθοδος κλασική και πολυφορεμένη… μα αποδίδει. Ασταμάτητο φλερτ και όποια του “κάτσει”, γάμος και τέρμα στην αβεβαιότητα.

Για κακή του τύχη, ο  Εσμαήλ θα γνωρίσει τη Σάρα, μια γυναίκα επίσης με ιρανικές ρίζες, που θα καταλάβει με τη μία, τα πονηρά σχέδιά του.

Γεννά φιλοδοξίες η απρόβλεπτη έναρξη της ταινίας, με ένα τραγικό συμβάν να διαδραματίζεται, φέρνοντάς στο μυαλό μας, την αντίστοιχη έναρξη του ” Miss Violence”,  του Αλέξανδρου Αβρανά.

Οι προθέσεις του σκηνοθέτη, να αναγάγει το μεταναστευτικό ζήτημα, σε ένα κοινωνικό πρόβλημα, όπου ο σώζον εαυτόν σωθήτω, περιπλέκονται από την κατεύθυνση που δίνει στο έργο, αφήνοντας άπλετο χώρο, στις επαναλαμβανόμενες ερωτικές σκηνές, παραμένοντας το  storytelling, ακαθοδήγητο, στο ίδιο σημείο,  χωρίς να μπορεί να εξελιχθεί.

.

4. Colette (2/5)

Για τη φημισμένη Γαλλίδα συγγραφέα , Sidonie-Gabrielle Colette ( ή ευρύτερα γνωστή ως Κολέτ), που έγραψε το ‘Gigi” και “Cheri”, είναι αφιερωμένη η ομώνυμη ταινία του Wash Westmoreland( Still Alice). Ο Βρετανός σεναριογράφος και σκηνοθέτης, εστιάζει στα πρώιμα χρόνια της δημιουργίας της Κολέτ και στη σχέση υποταγής, με τον γυναικά και αλκοολικό -επίσης συγγραφέα- σύζυγο της, ονόματι Γουίλι, που τις έκλεβε τα έργα, οικειοποιώντας τις δημιουργίες της, όπως έπραξε με τις τέσσερις ημί-αυτοβιογραφικές νουβέλες, με τίτλο “Claudine”.

Η ερωτική έλξη ανάμεσα σε δύο γυναίκες, όπως αποτυπωνόταν στο “Claudine”, αλλά και στα μεταγενέστερα έργα της, αποτελούσε μια πρωτοπόρα λογοτεχνική θεματική για την εποχή, ήταν και ο βασικός λόγος που η φήμη της, εξαπλώθηκε ραγδαία.
Ενώ το υλικό από το βίο της Κολέτ, είναι πλούσιο, ο δημιουργός του έργου, φωτίζει τις πιο “πιπεράτες ” στιγμές, με την αισθητική του έργου, να μην θυμίζει σε τίποτα το Παρίσι του 19ου και 20ου αιώνα. Δεν βοηθάει στην ακριβή αποτύπωση της εποχής και η χρήση της αγγλικής γλώσσας.

Η Κολέτ πέρασε από τα πρώιμα χρόνια της εφηβικής αθωότητας, στα χρόνια της απογοήτευσης, αλλά και του θυμού, που την έκαναν πιο ισχυρή, διεκδικώντας με τη δύναμη της πένας,την ισχυροποίηση της θέσης των γυναικών στον μεταβαλλόμενο κόσμο. Το συγκεκριμένο γεγονός, καλύπτεται στο έργο για αρκετή ώρα, από τη “διαβολική” φιγούρα του Γουίλι και τη χειριστικότητα του. Εν ολίγοις, το κινηματογραφικό πορτραίτο της Κολέτ, είναι αρκετά επιφανειακό σε σχέση με το τι ήταν πραγματικά η Γαλλίδα λογοτέχνης. Η Κίρα Νάιτλι ερμήνευσε τον κεντρικό ρόλο και -στο μέτρο που της επέτρεψε το σενάριο- διείσδυσε στο μεταβαλλόμενο ψυχικό κόσμο της Κολέτ, δεν ήταν αρκετή η συγκεκριμένη παρουσία για να απογειώσει την προβληματική οπτική του Wash Westmoreland.

Κυκλοφορούν επίσης οι ταινίες

5. Οι Άντρες δεν Κλαίνε (1.5/5)

6. Down a Dark Hall (1/5)

7. Alpha (1/5)