Βόλτα με το Μολιέρο(Cycling with Moliere)

Δραματική κομεντί, 104΄, Γαλλία, 2013

Του Φιλίπ Λε Γκλε 

Με τους Φαμπρίς Λουκινί, Λαμπέρ Γουιλσόν, Μάγια Σάνσα

Ο Γκοτιέ, σταρ τηλεοπτικής σαπουνόπερας όπου υποδύεται ένα χειρούργο που σώζει ζωές, καταφτάνει σε ένα παραθαλάσσιο χωριό της γαλλικής επαρχίας. Εκεί ζει απομονωμένος από όλα κι όλους ο Σερζ, ένας βετεράνος συνάδελφος του που έχει εγκαταλείψει οριστικά (;) την υποκριτική. Ο Γκοτιέ θα επιχειρήσει να αποσπάσει το ναι του Σερζ για συμμετοχή του σε μια θεατρική παράσταση που φιλοδοξεί να ανεβάσει στην επόμενη σεζόν. Παρά τις αρχικές ενστάσεις του του Σερζ, ο Γκοτιέ θα επιμείνει και θα ζητήσει προθεσμία, διάρκειας μιας βδομάδας, πριν δώσει την τελική του απάντηση. Μόνη προϋπόθεση και απαίτηση του Γκοτιέ είναι να κάνουν μαζί πρόβες αυτές τις μέρες πάνω στο πρωτότυπο κείμενο του έργου. Ο «Μισάνθρωπος» του Μολιέρου, ένα έργο με εξαιρετική σημασία ακόμη και για τη σημερινή εποχή, θα δώσει την ευκαιρία στους δύο παλιόφιλους να εναλλάσουν ρόλους – άλλοτε τον Αλσέστ υποδύεται ο Γκοτιέ κι άλλοτε ο Σερζ- και να αντιπαραθέσουν τις συγκρουόμενες απόψεις τους  γύρω από τους διφορούμενους συμβολισμούς του Μολιέρου. Ταυτόχρονα θα γνωρίσουν μια χωρισμένη ιταλίδα, μόνιμη κάτοικο της περιοχής, που πουλάει το σπίτι της και δεν έχει σε καμία υπόληψη το επάγγελμα τους, καθώς θεωρεί όλους τους ηθοποιούς νάρκισσους!  

Όλη η φιλοσοφική θεώρηση του μολιερικού «Μισανθρώπου» διαπερνά τη ραχοκοκαλιά αυτής της δραμεντί, που προτάθηκε για τρία βραβεία Σεζάρ (πρώτου αντρικού ρόλου, σεναρίου, μουσικής). Πρόκειται για φιλμ φινετσάτο, ευφυές και διεισδυτικό, που ξεκινά σαν απλή «θεατρική» κομεντί χαρακτήρων γύρω από την καθημερινότητα των ηθοποιών και σταδιακά εξελίσσεται σε κραυγή αγωνίας για την ανθρώπινη φύση.

Με την επιλογή της πιο αμφίσημης και στιβαρής «κωμωδίας» του Μολιέρου, ο Φιλίπ λε Γκλε, σκηνοθέτης του συμπαθητικού «Οι γυναίκες του τελευταίου ορόφου», όπου επίσης πρωταγωνιστούσε ο εξαίσιος Λουκιντί, θίγει πολλά ζητήματα. Γραμμένος σε αλεξανδρινό δωδεκασύλλαβο στίχο στα 1666, ο αυτοβιογραφικός «Μισάνθρωπος» αφορά έναν αλλοτινό κόσμο, αυτόν της Αυλής του Λουδοβίκου ΙΔ, που σε πρώτο επίπεδο δείχνει οριστικά ξεπερασμένος. Με το πρόσχημα όμως της δελεαστικής προσφοράς για την επιστροφή του περιθωριοποιημένου Σερζ σε αυτή, την ευνοούμενη «βασιλική Αυλή» δηλαδή (απόλυτη η ταύτιση θεατρικής ή καλλιτεχνικής πιάτσας με την ελίτ μιας κοσμικής ολιγαρχίας), ο σκηνοθέτης βρίσκει την ευκαιρία να μας παρουσιάσει ένα έργο αγέραστο και σπάνιου διαλογισμού. Μέσα από τις μικρές ιδιοτροπίες, τις ανασφάλειες και φυσικά τα ναρκισσιστικά καπρίτσια των δύο ηθοποιών, παρουσιάζεται ένα κωμικό στην επιφάνεια του έργο, που όμως στον πυρήνα του κρύβει βαθιά θλίψη και φορτισμένα συναισθήματα. Το αληθινό πρόσωπο του κόσμου είναι για τον Σερζ όπως και στην περίπτωση του μισάνθρωπου Αλσέστ, «τρομακτικό» και απεχθές.

Η υποκρισία και η ψεύτικη ευγένεια, τα όρια τέχνης και ζωής, τα εναλλασόμενα πρόσωπα, η αναζήτηση της αλήθειας, η δοκιμασία της φιλίας, το ερωτικό στοιχείο είναι μερικά μόνο από τα θέματα που καταπιάνει με αφηγηματική ευαισθησία και ειλικρίνεια ο σκηνοθέτης. Σχεδόν σε όλα τα μέτωπα που ανοίγει αντεπεξέρχεται με θαυμαστή συνάφεια, φαντασία και δημιουργική κριτική. Όπως κι ο Μολιέρος, στέκει με αποφασιστικότητα πάνω από τους πρωταγωνιστές του και βάζει στην πρώτη γραμμή, τις προσωπικές αντιμαχίες, διαφορές ή ομοιότητες, για να αποδώσει πλήρως το προφίλ του θεατράνθρωπου που μπούχτισε από το ανθρώπινο είδος και επέλεξε την ολοκληρωτική μοναξιά για να νιώσει πρώτη φορά ελεύθερος. Όπως γίνεται όμως και στο έργο του Μολιέρου ή τον ομότιτλο πίνακα του Μπρίγκελ, κάτι τέτοιο είναι σχεδόν αδύνατο. Ο Φιλίπ Λε Γκλε ισορροπεί ιδανικά ανάμεσα στο ρηχό και την πεμπτουσία. Την υπερφίαλη ματαιοδοξία και την ομορφιά της απλότητας. Την αλήθεια και το ψέμα. Η βόλτα των δύο φίλων με το Μολιέρο πάνω στις ρόδες των ποδηλάτων τους δεν θα μπορούσε να είναι κάτι διαφορετικό. Η αίσθηση της ευδαιμονίας, η απλή χαρά της ζωής δίνεται μέσα από το ανάλαφρο αεράκι που χαιδεύει το μαλλί. Ή μέσα από τις ακτίνες του ήλιου που ζεσταίνουν το δέρμα. Όμως πάντα θα υπάρχει ο κίνδυνος να πέσουν κάτω ή να γλιστρίσουν στο διπλανό ποταμάκι. Ακόμη κι αν στα ακουστικά ακούγεται ο απελευθερωτικός ύμνος του “Il mondo” (τι υπέροχη σκηνή αυτή στο αυτοκίνητο της Φρανσέσκα…). Ακόμη κι αν αυτή η βόλτα δεν τελειώνει ποτέ…

“Βόλτα με το Μολιέρο” από 8/5 στους κινηματογράφους σε διανομή Odeon