Εγώ, ο Ντάνιελ Μπλέικ

Mε τους Ντέιβ Τζονς, Μπριάνα Σαν, Χέιλι Σκουάιρς, Ντίλαν Φίλιπ Μακίρναν, Νάταλι Αν Τζέιμσον

Γράφει ο Ιάκωβος Γωγάκης

Τον αγαπούν οι αριστεροί, τον σνομπάρουν οι δεξιοί. Το στρατευμένο σινεμά, για 50 χρόνια τώρα, του 80άρη πια Κεν Λόουτς και του φίλου του σεναριογράφου Πολ Λάβερτι,  είναι και πάλι στην επάλξεις, χωρίς εκπλήξεις, χωρίς μαγικά φίλτρα για τους καταδικασμένους του κόσμου τούτου, μια κραυγή μέσα στη λαίλαπα της « νέας τάξης», σκιαγράφηση της σύγχρονης βαρβαρότητας. Σχεδόν στο σύνολο της, η  κινηματογραφική ματιά του, στο τελευταίο του έργο, είναι ζοφερή, με ελάχιστα  ψήγματα αισιοδοξίας να την περιβάλλουν και θα τα βρούμε στο μοναδικό( ας το πούμε) αισιόδοξο σλόγκαν » Εγώ ο Ντάνιελ Μπλέικ, δεν φοβάμαι, δεν ελπίζω…είμαι ελεύθερος».  Στο στόχαστρο και στον πυρήνα της, η ταινία καταπιάνεται με τη  βαριά τιμωρία που επιφυλάσσει για τα μεσαία, αλλά και για τα εξαθλιωμένα κοινωνικά σύνολα, η αλλαγή νομοθεσίας στη Βρετανία, περικόπτοντας επιδόματα, στο σύστημα κοινωνικής της πρόνοιας.

 Ο Ντάνιελ Μπλέικ, είναι 59, θα υποστεί καρδιακή προσβολή, θα χάσει τη δουλειά του στο εργοστάσιο ξυλείας και θα βρεθεί αντιμέτωπος με το Γολγοθά μιας «σικέ»  διαδικασίας, μέσω υπολογιστή( που δεν γνωρίζει να χρησιμοποιεί) και ενός κρατικού εκβιασμού, που θα αγνοήσει την εύθραυστη κατάσταση της υγείας του( δεν θα του δώσει το επίδομα που διεκδικεί) και θα τον σπρώξει, στο να βγει ξανά στην αγορά εργασίας. Θα «επαναστατήσει», βλέποντας μια ανύπαντρη μητέρα δύο παιδιών( την Κειτι),  να μην μπορεί να εξυπηρετηθεί στο γραφείο προνοίας, γιατί άργησε μερικά λεπτά. Ένα ακόμα τραγικό πρόσωπο της ιστορίας του σεναριογράφου Πολ Λάβερτι, η Κέιτι μετακομίζει οικογενειακώς από το Λονδίνο στο Νιούκαστλ, ζώντας αυτή και τα παιδιά της, μέσα  από τα δωρεάν  συσσίτια. Οι ζωές τους θα συναντηθούν και ο Ντάνιελ Μπλέικ, όσο η κατάσταση της υγείας του, του το επιτρέπει, θα πάρει την κατάσταση στα χέρια του.

Δεν είναι η πρώτη φορά,  που ο Κεν Λόουτς, προσπαθεί να εξερευνήσει τις ανησυχίες των απλών ανθρώπων, από τις αδικίες που υφίστανται μέσα στο κοινωνικό περιβάλλον.

Από τους περιορισμούς που θέτει το βρετανικό εκπαιδευτικό σύστημα, στο « Kes», του 1969, στα πολλά ντοκιμαντέρ κατά της Θάτσερ τη δεκαετία του ’80, στο Riff-Raff του 1991 και στο πως οι εργοδότες εκμεταλλεύονται τους εργαζόμενούς τους, μέχρι το «The Navigators» δέκα χρόνια αργότερα και στο πως η ιδιωτικοποίηση των βρετανικών σιδηροδρόμων, επηρεάζει τις ζωές των εργαζομένων.

Έτσι κι εδώ, η πάλη του Ντάνιελ και της Κέιτι να βρουν το δίκιο τους και να επιβιώσουν, προσκρούει στις κοινωνικές δομές του νεοφιλελευθερισμού, στο ζήτημα που δίχασε Εργατικούς και Συντηρητικούς, αν πρέπει να υπάρχουν επιδόματα, σε ποιο βαθμό και με ποια κριτήρια.

Το έργο συνδυάζει τη μυθοπλασία με ένα ύφος που θυμίζει ντοκιμαντέρ. Υπάρχουν κάποιες εμβόλιμες σκηνές που κρατάνε αχρείαστα πολύ. Όπως η διαδικασία συμπλήρωσης online μιας αίτησης, με τον απαράδεκτο χρονικό περιορισμό, αν ο αιτών δεν την συμπληρώσει εντός μερικών λεπτών, να χάσει τη σειρά του.

Από την άλλη, αυτός ο δεικτικός και ειρωνικός καυτηριασμός του Κεν Λόουτς για τις νέες τεχνολογίες( όποιος δεν ξέρει από pc είναι ανάπηρος), είναι αμφιλεγόμενος, γιατί θα μπορούσε κανείς να αντιπαραβάλει,  πως η συγκεκριμένη δεξιότητα δεν είναι παράλογη, αλλά και πρακτικά χρήσιμη.

Παρότι, το μελό δεν είναι χαρακτηριστικό του Λόουτς, εδώ λιγουλάκι υπάρχει και βεβαίως είναι υπαρκτή η σεναριακή προβλεψιμότητα.

Χρησιμοποίησε για πρωταγωνιστές, δύο τηλεοπτικούς ηθοποιούς, οι οποίοι όχι μόνο αντεπεξήλθαν περίφημα στους λούμπεν χαρακτήρες που υποδύθηκαν, αλλά τους άνοιξε το δρόμο, μιας λαμπρής κινηματογραφικής σταδιοδρομίας.

Το πολιτικό-κοινωνικό σινεμά του Κεν Λόουτς, δεν είναι επιτηδευμένο, είναι ξεκάθαρο, εύστοχο και συνεπέστατο, εκπροσωπώντας σταθερά, το ακροατήριο του, βρίσκεται κάθε εποχή, μέσα στα πράγματα και στις ζυμώσεις. Η κινηματογραφική του νατουραλιστική τεχνική, όπως και τώρα, μπορεί να είναι πανομοιότυπη και προβλέψιμη, η ύπαρξη δυνατών κοινωνικών θεμάτων όμως , είναι το ατού του, ίσως και ο λόγος, που έφυγε το έργο αυτό με το Χρυσό Φοίνικα των Καννών. Ι.Γ