Κριτική της Ιαπωνικής ταινίας “Ονταγιακά” απο το Φ. Θεσσαλονίκης

Δράμα, Ιαπωνία 2012

του Νομπουτέρου Ούτσιντα

Ανταπόκριση-Κριτική

Ελένη Ανδρεάδου  

Λίγο μετά το δολοφονικό σεισμό της 11ης Μαρτίου του 2011 που έπληξε την Ιαπωνία, παρακολουθούμε την καθημερινότητα δύο γυναικών και το πώς ο κόσμος γύρω τους βιώνει την νέα τάξη πραγμάτων ύστερα από την καταστροφή.

Το “Ονταγιακά” αποτελεί μια πολυεπίπεδη και πολυδιάστατη ταινία. Με ντοκιμαντερίστικες πινελιές στο κινηματογραφικό της στιλ και ένα αίσθημα αγωνίας που επιμένει σ’ όλη τη διάρκειά της και που επιτείνεται από τη συχνή χρήση της κάμερας στο χέρι, στρέφει το ενδιαφέρον της προς ένα πλήθος εκφάνσεων της ανθρώπινης αντίδρασης για τις συνέπειες του καυτού θέματος της ραδιενέργειας.

Ο Νομπουτέρου Ούτσιντα διαχειρίζεται τη θεματική του με τρόπο ολιστικό, μην αφήνοντας έξω από το πεδίο ενδιαφέροντός του κανένα επίπεδο, κοινωνικό, πολιτικό, οικονομικό, συναισθηματικό και βιολογικό διεκδικώντας μια ευρύτερη οπτική.

Έτσι, κατορθώνει να μετατρέψει τη θεματική που πραγματεύεται σε μια θύρα μέσα από την οποία οι εικόνες και το περιεχόμενό τους εισέρχονται στη συνείδησή μας αποσπώντας την προσοχή μας, και καθιστώντας ευκρινείς και ζωντανές τις όποιες πληροφορίες εισάγει. Γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο, η ταινία είναι ικανή να φέρει το θεατή σε δύσκολη θέση. Δε του επιτρέπει απλά και μόνο να περιφέρει τη ματιά του πάνω στην οθόνη.

Η απώλεια, η απόγνωση, η ανασφάλεια, η προσπάθεια επιβίωσης και οι θυσίες για την  ανασυγκρότηση μιας ολόκληρης χώρας που νοσεί, η καταπίεση και η συναισθηματική και ψυχολογική βία που ασκείται σε όσους διαφωνούν ανοιχτά καταδεικνύονται σε μια ταινία που προσπαθεί τολμηρά, σχεδόν με θρασύτητα για τα ιαπωνικά δεδομένα, να μιλήσει ανοιχτά για ένα από τα σοβαρότερα προβλήματα της Ιαπωνίας, καταβάλλοντας σημαντική προσπάθεια απεξάρτησης από την εσωστρέφεια της ιαπωνικής κοινωνίας.

Με τα μεσαία και κοντινά του πλάνα ο Νομπουτέρου Ούτσιντα, “μπλοκάρει” τη διανοητική επεξεργασία της εικόνας προσφέροντας περισσότερο χώρο στη συναισθηματική έκκληση των θεατών, δημιουργώντας προσδοκίες για μια θετική έκβαση που και επιτυγχάνεται με όπλο την επιμονή και το δυναμισμό των δύο ηρωίδων του.  Μια επιμονή που επιτρέπει στην ιδέα ενός καλύτερου μέλλοντος να ξεγλιστρήσει δειλά από το σφιχτοδεμένο του σενάριο, εξεικονίζοντας την ίδια στιγμή όσα φοβούνται αλλά και ονειρεύονται οι ήρωες του.

Η σύμπραξη των δύο γυναικών στηρίζει την ύπαρξή της σε μια επιλογή, η οποία την ίδια στιγμή ανάγεται σε κριτήριο ηθικής που θεμελιώνεται στην αμφισβήτηση της πραγματικότητας, όπως τη βιώνουν όλοι σχεδόν οι υπόλοιποι γύρω τους.

Αυτή η προσωπική τους οπτική γίνεται και η καλλιτεχνική οπτική του Ούτσιντα, που εφοδιάζει με υλικό μέσω της κινηματογραφικής του παραγωγής την ανθρώπινη συνείδηση, οξύνει την κριτική διάθεση και μετατρέπει τον θεατή σε συμμετέχουσα μορφή της σκηνικής του δράσης, στήνοντας την κάμερά του αλλά και τον καθένα από μας απέναντι από τις καλά ριζωμένες μορφές κυριαρχίας του κοινωνικού δικτύου στο οποίο και ο ίδιος ζει.