Μανταρίνια

Πολεμικό δράμα, 87′, Εσθονία 2013

Πρωτότυπος Τίτλος: Mandariinid/Tangerines

Γλώσσα:  Εσθονικά/Ρωσικά/Γεωργιανά

Του Ζάζα Ουρουσάντζε

Με τους   Λέμπιτ Ούλφσακ, Έλμο Νουγκάνεν, Γκιόργκι Νακασίντζε, Μίσα Μέσκι, Ράιβο Τρας

Ουμανιστική παραβολή για τις καταστροφικές συνέπειες του πολέμου, έχοντας για οδηγό μια λιγότερο γνωστή φιλονικία, το 1992 στον ορεινό Καύκασο, μεταξύ των επιθυμούντων για αυτοδιάθεση κατοίκων της Αμπχαζίας( μέχρι τη δεκαετία του ’50 η πλειοψηφία ήταν Έλληνες) και του Γεωργιανού στρατού, στο αποκορύφωμα της εμφύλιας σύρραξης.

Ο Εσθονός Ζάζα Ουρουσάντζε τοποθετεί στον πυρήνα της κινηματογραφικής του ταινίας μόνο άντρες, τέσσερις εν προκειμένω, με μοναδική γυναικεία «παρουσία», τη φωτογραφία σε μεταλλικό κάδρο, ενός όμορφου νεαρού κοριτσιού. Με ανεπιτήδευτη τεχνική απλότητα, χωρίς εφέ, χρησιμοποιώντας τουλάχιστον τρεις φορές το ίδιο καταπληκτικό μουσικό κομμάτι από βιολί και τοποθετώντας το σκηνικό του -ως επί το πλείστον-,στην κουζίνα μιας οικείας, εν είδει θεατρικού σκηνικού, χρησιμοποιεί τα φρούτα ως σύμβολο της καρποφορίας και της γέννησης, αλλά επίσης του μαρασμού και του θανάτου, κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου για τις οδυνηρές συνέπειες του τυφλού φανατισμού και της μισαλλοδοξίας, παράλληλα επιτυγχάνει να αναδείξει την ανάγκη για κοινή συμπόρευση των διαφορετικών εθνοτήτων και των διαφορετικών θρησκειών. Συνδετικός κρίκος, ο πράος και ειρηνοποιός πρωταγωνιστής του, ο Ίβο, τον οποίο ερμηνεύει ο Εσθονός ηθοποιός Λέμπιτ Ούλφσακ, φτυστός ο αυστρακός σκηνοθέτης Μίκαελ Χάνεκε.

Η αφηγηματική δράση χαρακτηρίζεται από τη στατική της δομή και μια διαδικαστικού τύπου περιγραφικότητα( επί παραδείγματι η ανησυχία του Μάρκους και του Ίβο για την άμεση ανάγκη βοήθειας για τη συγκομιδή των μανταρινιών), πυροδοτώντας -σε ένα άλλο επίπεδο- ενίοτε λεκτικές συγκρούσεις ανάμεσα στους δύο «φιλοξενούμενους», τον μουσουλμάνο μισθοφόρο Άχμέντ και τον ορθόδοξο Γεωργιανό, τον Νίκο. Η ένταση εξωτερικεύεται, μόνο στο φινάλε.

Το ερώτημα που τίθεται, είναι σε ποιο βαθμό η ταινία αυτή διαθέτει εκείνα τα χαρακτηριστικά, τα οποία δεν θα την ταύτιζαν με το στερεότυπο άλλων αντιπολεμικών έργων. Μολονότι ο θεατής εισπράττει τις τίμιες προθέσεις του Ζάζα Ουρουσάντζε, δεν αποφεύγεται ο γνώριμος διδακτισμός, και η προβλεψιμότητα του σεναρίου, ιδίως στα τελευταία του στάδια.

Είναι τόσα πολλά τα έργα που έχουν -κατά το παρελθόν- καταπιαστεί με την ίδια θεματολογία και τα ίδια μηνύματα, όπως το αριστούργημα « No Man’s Land»του Βόσνιου Τάνοβιτς,  ή οι πρώτες σπουδαίες ταινίες του Κουστουρίτσα, αφήνοντας μας εδώ στα « Μανταρίνια» την αίσθηση ενός κατά κόρον επαναλαμβανόμενου μοτίβου.

Η υποψηφιότητα της Εσθονίας για το ξενόγλωσσο Όσκαρ

“ Μανταρίνια” από 28/5 στους κινηματογράφους σε διανομή Neo Films