Οι ταινίες που ξεχωρίσαμε από το πλούσιο πρόγραμμα της κινηματογραφικής εβδομάδας

Επιμέλεια-Κριτικές Ιάκωβος Γωγάκης

1 .  Ψυχρός Πόλεμος ( 3/5)

2.  Ταξιδεύοντας με τον Μίκη (3/5)

Ντοκιμαντέρ αφιερωμένο στον Μίκη Θεοδωράκη από έναν φίλο και για χρόνια συνεργάτη του. Ο Αστέρης Κούτουλας ακολούθησε τις περιοδείες του κορυφαίου  μουσικοσυνθέτη,  για τρεις δεκαετίες, ξεκινώντας το 1987, για να καταλήξει το 2017, να μετράει στον απολογισμό του,  περιοδείες σε 100 πόλεις και 30 χώρες. Το υλικό του, ξεπερνά τις 600 ώρες αμοντάριστου υλικού, ενώ η ταινία έχει διάρκεια 86 λεπτά.

Δεν είναι μια ταινία εξομολογήσεων που θα μας κάνει σοφότερους, για το βίο του, ούτε θα αγγίξει όσους τον  αντιμετωπίζουν με αδιαφορία και καχυποψία. Είναι  ένα ντοκιμαντέρ για τους φανατικούς “Θεοδωρακικούς”, ένα άναρχα δομημένο, αλλά δυναμικό  οδοιπορικό σε διάφορους προορισμούς, όπου τον πρώτο λόγο στο ντοκιμαντέρ του Κούτουλα και της συντρόφου του, της Ίνας,  έχει η μουσική. Οι άγνωστες ηχογραφήσεις από μέρη-σταθμούς ( όπως ήταν  στο Βερολίνο 30 χρονιά μετά,δηλαδή  το 1999, ο Μίκης  να παίζει στο πιάνο και να τραγουδάει το “Ο Χρόνος Διαλύεται”, ενώ προς το τέλος του έργου, στην Χίο, σε μια φοβερή εκτέλεση να τραγουδάει το “ Χιονίζει μέσα στη Νύχτα”).

Στο ντοκιμαντέρ, η φωνή του Μίκη συνδυάζεται με τις φωνές παλαιότερων και νεότερων ερμηνευτών,  που διασκευάζουν τα τραγούδια του. Ο Κούτουλας, σε κάποια σημεία, μας παραπέμπει σε μια δικιά  του ταινία, στο ‘ Ανακυκλώνοντας τη Μήδεια”. Δεν υπάρχει ειρμός, υπάρχει αναρχία στη δομή,  αλλά ταυτόχρονα,  η αναρχική δομή είναι και η γοητεία του έργου.

3. Η Διαπαιδαγώγηση της Κάμερον Ποστ (2.5/5)

Βραβευμένη στο Φεστιβάλ Σαντάνς, η ταινία της Αμερικανοιρανής Desiree Akhavan, αναδεικνύει ζητήματα ομοφυλοφιλίας και σεξουαλικής ταυτότητας στην εφηβεία, όπως τα αποτύπωσε στο μυθιστόρημά της, η Emily M. Danforth.

Είναι διακριτική, σε όλη τη διάρκεια, η αφηγηματική δομή του αποκαλούμενου ανεξάρτητου αμερικάνικου κινηματογράφου( η πρωτοτυπία απουσιάζει), επικεντρωμένη η ταινία , στο γκροτέσκο, στην ειρωνεία και τον σαρκασμό της “θεοσεβούμενης” αμερικάνικης κοινωνίας, στην Μοντάνα του 1993.
Άλλωστε, κι η ίδια η ιστορία, επενδύει σε μια παράλογη κατάσταση, αλλά την ίδια στιγμή, η συγκεκριμένη φαινομενική τακτική, ξεγυμνώνει τα ταμπού μιας μεγάλης μερίδας Αμερικανών, να αποδεχθούν τον έρωτα του ιδίου φύλου, ως νόμιμο κι ηθικό. Αποτελεί το μοναδικό γεγονός στο έργο, που κερδίζει απόλυτα την συμπάθειά μας, όπως επίσης κι η επιλογή του καστ. Όλες οι “φιγούρες” είναι ιδιαίτερες και ξεχωρίζουν… ακόμα κι ερμηνευτικά, πλην της πρωταγωνίστριας, την οποία ερμηνεύει η υπερεκτιμημένη Κλόι Γκρέις Μορέτζ( Νοικοκυρές Σε Απόγνωση). Αντιθέτως, τα διάφορα σουρεαλιστικά συμβάντα, είναι αχρείαστα κι απλώς επεκτείνουν χρονικά την ιστορία.
Η Κάμερον, μια ορφανή έφηβη κοπέλα, σε ένα πάρτι, θα συνευρεθεί με την Κόλει( η σεξουαλική συνεύρεση γίνεται επί της οθόνης), η θεία της, που την έχει υπό την προστασία της, θα την στείλει σε ένα κέντρο αποτοξίνωσης από τις σεξουαλικές διαστροφές. Η γνωριμία της Κάμερον, με τα υπόλοιπα μέλη της ομάδας, δεν πρόκειται να της αλλάξει τις πεποιθήσεις. Το μεγαλύτερο μέρος της ταινίας διαδραματίζεται μέσα στο κέντρο.

4. Ο Τελευταίος Παρτιζάνος (2.5/5)

Ούτε ένα, ούτε δύο αλλά τρία ντοκιμαντέρ για τον  αγωνιστή της αριστεράς και της  εθνικής αντίστασης, τον αιωνόβιο Μανώλη Γλέζο(96 ετών σήμερα), θα κυκλοφορήσουν στις αίθουσες, μέχρι τα τέλη του 2019.

” Ο Τελευταίος Παρτιζάνος”,  είναι το πρώτο και το αναλαμβάνει ένας Έλληνας του Λονδίνου( με σπουδές κινηματογράφου στις Η.Π.Α), ο Ανδρέας Χατζηπατέρας.

Ο νεαρός σκηνοθέτης, “αιχμαλωτίζεται” από το γεγονός, πως ο Μανώλης Γλέζος, έγινε το 2014, ο μεγαλύτερος σε ηλικία ευρωβουλευτής( παρέμεινε στη θέση του ευρωβουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ για ένα χρόνο) και καταγράφει τις στιγμές μαζί του, προσπαθώντας να μάθει πράγματα, σαν να μιλάει ο παππούς στον εγγονό και να διηγείται ο “σοφός” άντρας,  την περιπετειώδη  ιστορία της ζωής του, σε ένα μαθητούδι.

Οι φυλακίσεις, οι θανατικές καταδίκες, η συνεργασία με τον Σάντα την νύχτα της 30ης Μαΐου του ’41 για την υποστολή της ναζιστικής σημαίας από την Ακρόπολη, η εξορία την περίοδο της  Χούντας, η δεύτερη του θητεία στην ευρωβουλή το ’14, η εκτέλεση του αδερφού του από τους Γερμανούς,  η Απείρανθος του πατέρα, η Πάρος της μάνας, κεντρίζουν το ενδιαφέρον του Χατζηπατέρα, παρακολουθώντας παράλληλα τον Μανώλη Γλέζο, στους δρόμους, στα σχολεία, σε συγκεντρώσεις αλλά και την διαδραστική σχέση  με τον κόσμο, με  ιδεολογικούς συνοδοιπόρους και ιδεολογικούς αντιπάλους.

Ο νεαρός ντοκιμαντερίστας έχει ερασιτεχνική αντίληψη του κινηματογραφικού μέσου( τη βλέπουμε αλλά  κι ο ίδιος την  αποδέχεται και την  αναγνωρίζει), αλλά  και πολιτική άγνοια. Τα δύο αυτά στοιχεία είναι αντιληπτικά δια γυμνού οφθαλμού και καθοριστικά, στο να αποστασιοποιηθεί ο Μανώλης Γλέζος, από τον ερευνητή-σκηνοθέτη. Απέναντι σε αυτό το υπαρκτό πρόβλημα, ο Μανώλης Γλέζος, με τη διαυγή -ακόμα-σκέψη των 96 του χρόνων, λέει αυτά που θέλει να πει( τα περισσότερα είναι ευρέως γνωστά), αλλά  δεν ξεκλειδώνει το ” κουτί της Πανδώρας”, όπως  περιμέναμε να πράξει.

Ο  Χατζηπατέρας τον  ρωτάει μονολεκτικά- δείχνοντας πως αγνοεί παντελώς σημαντικά ιστορικά γεγονότα- από τους κακοπροαίρετους που αμφισβητούν την ηρωική πράξη με την ναζιστική σημαία … μέχρι τη γνώμη του για τον  Φιντέλ Κάστρο και δίνει την εντύπωση, πως η βιογραφική διαδρομή του Γλέζου, έγινε σε συνεργασία με το ίδιο το πρόσωπο και ήρωα του ντοκιμαντέρ, στη λογική του…  “αφού δεν ξέρεις, θα σου πω τι να ρωτήσεις και  τι να μην  αφήσεις πίσω”.

Ο Γλέζος είναι ισχυρή  προσωπικότητα, γράφει στο φακό και παρά τις κακοτεχνίες του έργου, η σκηνοθετική ματιά,  αντικατοπτρίζει τον Γλέζο του σήμερα, έναν ευφυή υπερήλικα αγωνιστή, που δεν τον ενδιαφέρει -πλέον- μόνο ο κόσμος της αριστεράς, αλλά η αποδοχή και η αναγνώριση,  από ένα ευρύ φάσμα της κοινωνίας…να μείνει στην σκέψη των ανθρώπων, σαν ” ο Μανώλης της Καρδιάς μας”.