Νικόλ Πάλο

Γράφει ο Ιάκωβος Γωγάκης

“Emma Peeters” ή “The Happy Suicide”. Μία ταινία με δύο τίτλους. Ο πρώτος είναι ο επίσημος,  ο δεύτερος ο ανεπίσημος, αλλά πέρα για πέρα εύστοχος.  Ο ανεπίσημος, βαφτίστηκε έτσι,   από τους διοργανωτές του Γαλλόφωνου Φεστιβάλ Κινηματογράφου, που διεξήχθη στην Αθήνα και μεταφέρθηκε τις μέρες αυτές και στη Θεσσαλονίκη. Είναι μια κοινωνική κομεντί,  μια  ιλαροτραγωδία, όπως την χαρακτηρίζει η σεναριογράφος και σκηνοθέτις της.

Η  Νικόλ Πάλο βρέθηκε για πρώτη φορά στη χώρα μας, για να απαντήσει στις ενθουσιώδεις ερωτήσεις του κοινού,  στον κινηματογράφο Άστορ. Συνομιλήσαμε (κατ ιδίαν) κι εμείς μαζί της .

Είναι Βελγίδα (από την πλευρά της  μητέρας), είναι και Αμερικανίδα  (από την πλευρά του πατέρα). Στις Η.Π.Α γεννήθηκε και η ίδια.

Η ταινία, είναι γυρισμένη στο Βέλγιο και στο Παρίσι, προβλήθηκε στο Φεστιβάλ Βενετίας και κέρδισε ένα βραβείο από τα χέρια του Εμίρ Κουστουρίτσα στο Φεστιβάλ του Μόντε Κάρλο πριν από μερικές βδομάδες. Τα χρήματα βρέθηκαν από παραγωγούς, στο γαλλόφωνο μέρος του Καναδά, στο Κεμπέκ. Το έργο  θα αγγίξει όσους ασχολούνται με τις τέχνες, κάθε λογής καλλιτέχνες,  αλλά κι ένα ευρύ φάσμα ανθρώπων που απογοητεύτηκαν, που βρέθηκαν στον πάτο, που σκέφτηκαν το χειρότερο σενάριο και τελικά άντεξαν. Η ζωή έχει και χαρές κι ευχάριστες εκπλήξεις. Η Πάλο θα συναντήσει την “Αμελί”, την “Frances Ha”, αλλά στο τέλος θα δημιουργήσει κάτι μοναδικά δικό της. Από  τη μια στην αισθητική η ταινία είναι ρετρό , από την άλλη το θέμα είναι  διαχρονικό και σύγχρονο .

Η Έμμα είναι κοντά 35,  μένει ακόμα με τους γονείς της, κι εργάζεται τα πρωινά σε πολυκατάστημα. Θέλει να γίνει ηθοποιός  μα στις οντισιόν του Παρισιού αποτυγχάνει διαρκώς. Η προσωπική της ζωή είναι επίσης ανύπαρκτη. Χωρίς σεξ και σύντροφο,  θεωρεί τον εαυτό της απόλυτα αποτυχημένο  κι ο φαύλος κύκλος της κατάθλιψης την οδηγεί στο να  σχεδιάσει να αυτοκτονήσει τη μέρα των γενεθλίων της. Για τα διαδικαστικά,  θα απευθυνθεί σε  γραφείο κηδειών, κρύβοντας τις πραγματικές της  προθέσεις.  Ο ιδιόρρυθμος ιδιοκτήτης του γραφείου, θα την προσεγγίσει, αλλά αγνοεί το τι πραγματικά η Έμμα σκοπεύει να πράξει.

Το ρόλο της Έμμα ερμηνεύει η Μόνια Τσόκρι,  προσωπική φίλη του διάσημου νεαρού σκηνοθέτη Ξαβιέ Ντολάν και πρωταγωνίστρια στις ταινίες  του “Λόρενς για Πάντα” και Φανταστικές Αγάπες”, την οποία η Νικόλ Πάλο ανακάλυψε μετά από κάστινγκ στον Καναδά.

Το πραγματικό πρόβλημα της Έμμα δεν ήταν ότι απέτυχε ως ηθοποιός, ήταν η μοναξιά της , η απουσία έρωτα, χαράς και πάθους. Δεν είχε κάποιον να την αγαπήσει, να την καταλάβει και να θέλει να συμπορευτεί μαζί της. Στο έργο,  εκεί που υπάρχει σκοτάδι υπάρχει και φως. Το μήνυμα της ταινίας είναι αισιόδοξο.

 Τι κοινό έχει η Έμμα με σας; Θέλατε να γίνετε ηθοποιός, όπως η ηρωίδα και τελικά τα παρατήσατε; 

Η προσωπικότητα της,   μοιάζει πολύ με τη δικιά μου . Δεν χρειάζεται να είναι κανείς  ηθοποιός, για να βιώσει  όσα βίωσε η Έμμα. Όσοι βρίσκονται  μέσα στο χώρο της  τέχνη, τέτοιες καταστάσεις, δηλαδή παρόμοια  διλήμματα, παρόμοιες  απογοητεύσεις, θα τις συναντήσουν. Άρχισα να γράφω το  κείμενο , εξαιτίας προσωπικών εμπειριών,  αρκετά χρόνια μετά την πρώτη μου ταινία( το Get Born) όταν τα σενάριά μου, δεν είχαν καμία τύχη, από τους παραγωγούς, που είχα προσεγγίσει. Είχα απογοητευτεί. Η περίοδος αυτή ήταν τραυματική για μένα. Πίστευα οτι δεν υπάρχω. Ότι είμαι ανίκανη και πρέπει να αφήσω οριστικά πίσω το σινεμά.

Όταν λέτε να “αφήσετε”, εννοείτε και την ίδια τη ζωή; Η Έμμα προετοίμαζε τις διαδικασίες του δικού της τέλους

Όχι. Δεν είχα την πρόθεση  να θέσω τέρμα στη ζωή μου. Αυτή η τρελή ιδέα, ίσως να πέρασε από το μυαλό , όπως πιστεύω περνάει από τους περισσότερους ανθρώπους, που βρίσκονται αντιμέτωποι με μεγάλες απογοητεύσεις και δεν είναι απαραίτητα μόνο καλλιτέχνες. Είναι μια  σκέψη απελπισίας  και για αυτό έμεινα στη σκέψη. Η ζωή έχει όμορφες ανατροπές, οι οποίες έχουν συμβεί και σε μένα, όπως το να ερωτευτώ.

Το πραγματικό πρόβλημα της Έμμα δεν ήταν ότι απέτυχε ως ηθοποιός, ήταν η μοναξιά της , η απουσία έρωτα, χαράς και πάθους. Δεν είχε κάποιον να την αγαπήσει, να την καταλάβει και να θέλει να συμπορευτεί μαζί της. Όταν γνώρισε τον περίεργο τύπο( ιδιοκτήτη του γραφείου κηδειών), που την άκουσε, που αρχικά,  με ανόητο τρόπο την  υποστήριξε, για την Έμμα ήταν κάτι πρωτόγνωρο και διαφορετικό.

Στο έργο,  εκεί που υπάρχει σκοτάδι υπάρχει και φως. Το μήνυμα της ταινίας είναι αισιόδοξο.

Χρησιμοποιήσατε το είδος της κωμωδίας , σε μια ιστορία με μακάβριο θέμα( μια εν δυνάμει αυτοκτονία) και με βαθιά υπαρξιακά χαρακτηριστικά. Το να γράψετε το σενάριο με τα χαρακτηριστικά του δράματος,  δεν ήταν στις επιλογές σας; 

Είμαι άνθρωπος που γελάει πολύ, που αυτοσαρκάζεται πολύ, που σαρκάζεται γενικώς.

Αποφεύγω ακόμα να βλέπω ταινίες που θα μου δημιουργούσαν μια καταθλιπτική διάθεση. Αναγνωρίζω,  πως τα σημαντικά μηνύματα έχουμε μάθει να τα βλέπουμε  μέσα από τις δραματικές ταινίες, αλλά  μπορούμε να τα  συναντήσουμε και στις κωμωδίες. H  ταινία  δεν είναι ακριβώς   κωμωδία, είναι πιο κοντά στην ιλαροτραγωδία.

Γιατί  επιλέξατε να ακολουθήσετε μια γυναίκα, πέρα από το δικό σας προσωπικό κίνητρο; Δεν θα μπορούσε να ήταν στη θέση της ένας  άντρας; 

Θα μπορούσε. Αλλά ο   χαρακτήρας της,  ήταν πιο κοντά στο τι είμαι εγώ.

Η Έμμα φτάνει στο σημείο 0, όταν είναι 35. Είναι η ηλικία όπου η μητρότητα αποτελεί βασικό κεφάλαιο για πολλές γυναίκες κι ένα επιπρόσθετο άγχος, σε συνδυασμό με τις επαγγελματικές προσδοκίες.

Πρέπει όμως να παραδεχτούμε, πως στο θέατρο και στο σινεμά για τις γυναίκες είναι  δυσκολότερος   ο διπλός συνδυασμός( καριέρα -οικογένεια),  όπως πιστεύω ισχύει στους περισσότερους επαγγελματικούς χώρους.

Τι φταίει και οι γυναίκες δημιουργοί, υπό- αντιπροσωπεύονται στην κινηματογραφική βιομηχανία; Το σινεμά μαγνητίζει περισσότερο  τους άντρες ή υπάρχουν στερεότυπα;

Ανήκω σε μια ομάδα κινηματογραφιστών του Βελγίου,  όπου τακτικά αναλύουμε το πρόβλημα του μικρού αριθμού γυναικών στο χώρο.

Συμβαίνει κάτι παράδοξο. Κίνητρα δίνονται και οι γυναίκες αρχικά είναι παρούσες. Υπάρχει και  πρόσβαση  σε σεμινάρια και σε σχολές,  αλλά παραδόξως, στην πορεία οι γυναίκες εξαφανίζονται Ενώ στις κινηματογραφικές σχολές σκηνοθεσίας  το 50% των φοιτητών είναι γυναίκες, μ όνο το 20% από αυτές ασχολούνται με το σινεμά, μετά την απόκτηση του πτυχίου. Ένας βασικός λόγος,  είναι η απροθυμία των παραγωγών να εμπιστευτούν σενάρια, σε γυναίκες σκηνοθέτιδες. Εμπιστεύονται τους άντρες. Επίσης,  η πλειοψηφία των κριτικών κινηματογράφου αντιμετωπίζει με μεγαλύτερη δυσπιστία τις ταινίες που προέρχονται από γυναίκες, απ’ ότι τις ταινίες που σκηνοθετούν άντρες. Μέχρι πριν από μερικά χρόνια,  και τα μεγάλα φεστιβάλ πριμοδοτούσαν αυτή τη διάκριση.

 Τι συμβουλή θα δίνατε σε όσους ασχολούνται ή  ονειρεύονται να ασχοληθούν με τα καλλιτεχνικά επαγγέλματα. Η ταινία -όπως την είδα-είναι αισιόδοξη για τη ζωή κι απαισιόδοξη για την τέχνη. Έτσι είναι; 

Αν πιστεύει κανείς με πάθος στο όνειρό του, όποιο κι αν είναι αυτό, ας προχωρήσει και πιστεύω με επιμονή θα δικαιωθεί. Στο σινεμά χρειάζονται μεγάλα αποθέματα αντοχής για να αντέξει κανείς  την πίεση και την αποτυχία, που η αποτυχία  είναι δεδομένη οτι θα υπάρξει,  σε οποιοδήποτε στάδιο της καριέρας μας.  Η προσωπική μου εμπειρία αυτό δείχνει. Για την ταινία δεν είμαι σίγουρη οτι είναι απαισιόδοξη για την τέχνη, γιατί η Έμμα δεν έκλεισε με απόλυτη βεβαιότητα κάποιο κεφάλαιο. Ίσως έκανε μια παύση.

΄