Πρεμιέρες… από 25 Ιουνίου

Επιμέλεια- Κριτικές:  Ιάκωβος Γωγάκης, Ελίνα Τραιφόρου, Μερόπη Κυριάκου Κακόπιερος

1. Όσο Είμαστε Νέοι

Κοινωνική Κωμωδία, 97′, Η.Π.Α 2014

Πρωτότυπος Τίτλος: While We’re Young

Γλώσσα: Αγγλικά

Του  Νόα Μπαουμπάχ

Με τους   Μπεν Στίλερ, Ναόμι Γουότς, Άνταμ Ντράιβερ, Αμάντα Σέιφριντ, Άνταμ Χόροβιτζ

ΠΛΟΚΗ

Στο «Όσο είμαστε νέοι» ο Μπεν Στίλερ είναι ο Τζος, παντρεμένος με την Κορνήλια (Ναόμι Γουότς) αλλά δεν έχουν κάνει παιδιά σε αντίθεση με τους φίλους τους. Ο Τζος προσπαθεί να τελειώσει το ντοκιμαντέρ που ετοιμάζει εδώ και χρόνια όταν ένα νεαρό ζευγάρι, ο Τζέιμι και η Ντάρμπι (Άνταμ Ντράιβερ και Αμάντα Σάιφρεντ) θα βρεθούν στο δρόμο τους. Μέσα από το πάντρεμα των δύο διαφορετικών γενεών, ο Τζος και η Κορνήλια θα αναβιώσουν τη χαμένη τους νιότη τους με τίμημα την απομάκρυνσή τους από τα ζευγάρια της ηλικίας τους, τα οποία αδυνατούν να κατανοήσουν το νέο τρόπο ζωής και το δέσιμό τους με το νεαρό ζευγάρι.

ΚΡΙΤΙΚΗ

Ο Νόα Μπάουμπαχ με μια πλειάδα ταινιών, με πιο πρόσφατη το «Frances Ha» το οποίο αγαπήθηκε από τους περισσότερους κριτικούς, ξανασυναντά τον Μπεν Στίλερ με τον οποίο συνεργάστηκε στο «Δεν σκέφτομαι άρα υπάρχω» σε μια κωμωδία για την κρίση της μέσης ηλικίας και τα επαγγελματικά, προσωπικά, υπαρξιακά, ηθικά αδιέξοδα που μπορεί να προκύψουν.

Στο «Όσο είμαστε νέοι» ο Μπεν Στίλερ είναι ο Τζος, παντρεμένος με την Κορνήλια (Ναόμι Γουότς) αλλά δεν έχουν κάνει παιδιά σε αντίθεση με τους φίλους τους. Ο Τζος προσπαθεί να τελειώσει το ντοκιμαντέρ που ετοιμάζει εδώ και χρόνια όταν ένα νεαρό ζευγάρι, ο Τζέιμι και η Ντάρμπι (Άνταμ Ντράιβερ και Αμάντα Σάιφρεντ) θα βρεθούν στο δρόμο τους. Μέσα από το πάντρεμα των δύο διαφορετικών γενεών, ο Τζος και η Κορνήλια θα αναβιώσουν τη χαμένη τους νιότη τους με τίμημα την απομάκρυνσή τους από τα ζευγάρια της ηλικίας τους, τα οποία αδυνατούν να κατανοήσουν το νέο τρόπο ζωής και το δέσιμό τους με το νεαρό ζευγάρι.

Μέσα από την πλοκή της ιστορίας και την εξέλιξή της, ο Μπάουμπαχ εγείρει διάφορα διλήμματα που αφορούν το πέρασμα του χρόνου χωρίς να παίρνει απαραίτητα θέση στο δίπολο νεός-μεσήλικας που δημιουργεί. Υπάρχει μια κριτική στάση τόσο απέναντι στον Τζος και στην Κορνήλια, που φαίνεται να «νιώθουν παιδιά» (αλλά δεν είναι) και στον Τζέιμι και την Ντάρμπι που θεωρούν το «παλιό» ως «κουλ», επηρεασμένοι από την χίπστερ κουλτούρα. Αυτό που έχει σημασία είναι να μην αποποιείσαι την ηλικία στην οποία βρίσκεσαι. «Οι νέοι δεν είναι κακοί, απλά είναι νέοι». Και το «να ανοίξεις την πόρτα στους νέους» τελικά έχει τα θετικά του και τα αρνητικά του από τη στιγμή που παίρνεις απόψεις που υπό άλλες συνθήκες θα σου στερούνταν. Αρκεί να μην μείνεις μόνο στην εμφάνιση (βλέπε καπέλα) αλλά να κεντρίσεις τον εσωτερικό σου κόσμο, να αμφισβητησεις, να αναζητήσεις και ν’αναζητηθείς ωστε να ωριμάσεις ξανά σαν άνθρωπος και όχι μόνο ηλικιακά.

Υπάρχει όμως και ένα δεύτερο επίπεδο που κυλάει αφηγηματικά, παράλληλα με τη διαφορά των γενεών: η ουσία της ίδιας της τέχνης. Ο Μπάουμπαχ επιστρατέυει Γκοντάρ και Φλάχερτι για να ορίσει το «αυθεντικό» στον κινηματογράφο. Τί είναι αληθινό; «Να κινηματογραφήσεις τα σκυλιά χωρίς να παρέμβεις» ή να κατευθύνεις με υποκειμενικό τρόπο την κινηματογραφική ροή για να φτάσεις στην ουσία μιας ταινίας; «Αν θέλεις να κάνεις ένα ντοκιμαντέρ αυτόματα πρέπει να πας στη μυθοπλασία κι αν θες να δώσεις τροφή στη μυθοπλασία σου πρέπει να γυρίσεις πίσω στην πραγματικότητα» είπε ο Γκοντάρ. Ο Μπάουμπαχ μεταξύ σοβαρού και αστείου φτιάχνει μια μυθοπλαστική ταινία για έναν ντοκιμαντερίστα που εμπλέκεται σε ένα ντοκιμαντέρ που παραποιεί την αλήθεια με μυθοπλαστικές τεχνικές.

Πόσες ταινίες ακόμα να αντέξει κανείς για τη κρίση της μέσης ηλικίας όταν έχει εξαντλήσει το θέμα ο Γούντι Άλεν; Ναι αλλά είχε μέσα τελετή με σαμάνους με χρήση αγιαχουάσκα; Γιατί να ξαναδείς μια άλλη εκδοχή του «Όλα για την Εύα»; Γιατί εδώ ο σκηνοθέτης μιλάει για την λανθασμένη εξομοίωση της επιτυχίας με την ευτυχία, επανατοποθετώντας της στον σύγχρονο κόσμο με μια φρεσκάδα και ελαφράδα που κρύβει μέσα της βαρύτητα.

Το τέλος κυκλικό φαινομενικά συμβατικό από ένα ζευγάρι που απομακρύνθηκε από τα στερεότυπα ιδανικά της οικογενειακής ζωής για να τα ενστερνιστεί. Φαινομενικά συμβατικό γιατί το τελευταίο πλάνο, αν όχι τόσο καυστικό όπως σε ταινίες του Σολοτζ, μας δείχνει ένα παιδί με ένα κινητό τηλέφωνο. Το αν αυτό είναι ελπιδοφόρο ή σκοτεινό αφήνεται στην κρίση του θεατή. Το σίγουρο είναι όσο κι αν είμαστε νέοι πάντα θα υπάρχει μια γενιά που θα μας ξεπερνάει. Τίποτα δεν είναι μόνιμο. Εκτός κι αν είσαι στη μέση ηλικία οπότε δοκίμασε να γελάσεις με τον φίλο σου α λα «Louie CK» ακόμα και για την μόνιμη αρθρίτιδα. Το γέλιο κόβει χρόνια, με ή χωρίς καπέλο. Και δένει πολύ όμορφα με τον Μπάουμπαχ.

Ε.Τ

Η ΤΑΙΝΙΑ ΣΤΙΣ ΕΠΙΛΕΓΜΕΝΕΣ ΠΡΕΜΙΕΡΕΣ ΤΟΥ SCREENEYE

2. Ταξίδι στην Ιταλία

Κωμωδία, Δράμα,108′ Μ. Βρετανία 2014

Πρωτότυπος Τίτλος: The Trip to Italy

Γλώσσα: Αγγλικά

Του   Μάικλ Γουίντερμπότομ

Με τους Στιβ Κούγκαν, Ρομ Μπράιντον

ΠΛΟΚΗ

 Δύο φίλοι, έξι γεύματα σε διαφορετικές τοποθεσίες σε ένα road trip (ταξίδι με το αυτοκίνητο) στην Ιταλία: Λιγουρία, Τοσκάνη, Ρώμη, Αμάλφι και Κάπρι.Ο  Rob και ο Steve αναλαμβάνουν για άλλη μια φορά, να παρουσιάσουν για λογαριασμό της εφημερίδας The Observer,την κριτική τους για ορισμένα εστιατόρια.

ΚΡΙΤΙΚΗ

Με το ίδιο καστ ηθοποιών, το δυναμικό δίδυμο Steve Coogan και Rob Brydon επέστρεψε στις κινηματογραφικές αίθουσες ο Michael Winterbottom. Η νέα παραγωγή, sequel στο «The trip»(2010), ευχάριστα μας ταξιδεύει αυτή τη φορά, από το Ηνωμένο Βασίλειο στην Ιταλία δημιουργώντας την απορία εάν θα υπάρξει και ποια θα είναι η συνέχεια της συνεργασίας των δυο κωμικών σε ένα μελλοντικό τρίτο μαγευτικό προορισμό.

Το «The Trip to Italy» αφορά και πάλι ένα γαστρονομικό road trip. Ακολουθεί τους δυο χαρακτήρες πέραν από τη περιδιάβαση στα άδυτα των υδατανθράκων, των θαλασσινών και λοιπών εδεσμάτων που παρελαύνουν εντυπωσιακά στα πιάτα και τα ποτήρια τους, από τη βόρεια Piemonte στην ακτή του Αμάλφι, προς περισυλλογή του απαραίτητου υλικού από έξι ιταλικά εστιατόρια για τις ανάγκες των κριτικών τους κειμένων για την «The Observer» του Λονδίνου. Ταξιδεύοντας με ένα Mini Cooper και έχοντας το Jagged Little Pill (1995) της Alanis Morissette να τους συντροφεύει στη διαδρομή, ο Coogan και Brydon συμπληρώνουν το χρόνο μεταξύ δειγματοληψίας, γευμάτων και διαμονής σε παραδεισένιους προορισμούς και εντυπωσιακούς ξενώνες, με σκέψεις για την τέχνη, τη λογοτεχνία, τη ζωή και μια αδιάκοπη αναπαράσταση διαλόγων πληθώρας χαρακτήρων από κλασικές και μη κινηματογραφικές παραγωγές.

Λογοτεχνική τους αναφορά, αυτή τη φορά, ο Λόρδος Βύρων, ο οποίος έζησε στην Ιταλία το 1817, πριν από τη συμμετοχή του στην ελληνική επανάσταση. Με ρομαντική και ποιητική αφήγηση, ενίοτε με χιούμορ και τη συντροφιά των (λογοτεχνικών και καλλιτεχνικών) φαντασμάτων, οι δυο τους στοχάζονται για τον έρωτα, τη ζωή και το θάνατο.

Το παλιό και το νέο, το θνητό και το αιώνιο εναλλάσσονται όχι μόνο ως σχήματα λόγου αλλά και ως διάσπαρτες αναφορές σε εικόνες καθ’ όλη τη διάρκεια της ταινίας. Η θεματολογία που επιλέγει ο Winterbottom, σοβαροφανής για αυτή τη ταινία και μια τάση μελαγχολίας η οποία προκύπτει από τη συγκρουόμενη συνύπαρξη των εν λόγω στοιχείων εξαλείφεται, και επιτυγχάνεται τελικά εξισορρόπηση από τη γενικότερη αισθητική του φιλμ που υπαγορεύει το χιούμορ, το λογοπαίγνιο, τη χαλαρότητα και τέρψη στο ηλιόλουστο μεσογειακό σκηνικό, που περιβάλλει τους πάντες. Μετατοπίζοντας ακόμη περισσότερο (σε σχέση με την πρώτη του ταινία) τη βαρύτητα από το γαστρονομικό κομμάτι αυτού του ταξιδιού, ο Winterbottom, μας περιγράφει άρτια τη νέα ιστορία που πλάθει για τους δυο συνεργάτες, δημιουργώντας μας την επιθυμία να κρατάμε σημειώσεις για τους όποιους προορισμούς με το λογοτεχνικό και καλλιτεχνικό υπόβαθρο, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει πως το φιλμ παραπέμπει σε ταξιδιωτικό.

M.K.K

 Η ΤΑΙΝΙΑ ΣΤΙΣ ΕΠΙΛΕΓΜΕΝΕΣ ΠΡΕΜΙΕΡΕΣ ΤΟΥ SCREENEYE

3.  Ξεχασμένες Ζωές

Ρομαντική κωμωδία, 107′, Μ. Βρετανία/Ιταλία 2013

Πρωτότυπος Τίτλος: Still Life

Γλώσσα: Αγγλικά

Του  Ουμπέρτο Παζολίνι

Με τους Έντι Μαρσάν, Τζόαν Φρόγκατ, Κάρεν Ντριούρι, Νιλ Ντε Σόουζα

ΠΛΟΚΗ

 Η δουλειά του σχολαστικού John May (Eddie Marsan) είναι να εντοπίζει με κάθε τρόπο τους συγγενείς όσων έχουν πεθάνει μόνοι και να οργανώνει τις κηδείες τους. Είναι τόσο παθιασμένος με τη δουλειά του που κάνει πολλά περισσότερα από αυτά που ορίζει το απλό καθήκον. Ταυτίζεται με τους «ξεχασμένους πελάτες» του και προσπαθεί να τους καταλάβει μέσα από αυτά που έχουν αφήσει πίσω τους. Τους συνοδεύει στην τελευταία τους κατοικία, με σεβασμό και αξιοπρέπεια, επιλέγει τη μουσική της κηδείας και γράφει τους επικήδειους λόγους, ακόμα κι αν είναι ο μοναδικός που θα τους ακούσει.

ΚΡΙΤΙΚΗ

Ο Ουμπέρτο Παζολίνι σκηνοθετεί το «Ξεχασμένες Ζωές» αποσπώντας πολλά βραβεία μεταξύ των οποίων το βραβείο Οριζόντων στο Φεστιβάλ της Βενετίας και το βραβείο καλύτερης ερμηνείας για τον Έντι Μάρσαν στο φεστιβάλ του Εδιμβούργου.

Η δουλειά του Τζον Μέι είναι αρκετά παράξενη. Ψάχνει να βρει συγγενείς αποθανόντων για να οργανώσει τη κηδεία τους. Δεν ασχολείται όμως τυπικά με τις υποθέσεις, μαζεύει αντικείμενα από τα σπίτια τους, έχει άλμπουμ με φωτογραφίες τους, απορροφώντας έτσι μέσα του τις ζωές τους σαν ένας «αόρατος συγγενής». Κάποια στιγμή θα χάσει την δουλειά του και στην τελευταία του υπόθεση θα συναντήσει συγγενείς και φίλους ενός αλκοολικού άντρα που συμπτωματικά ήταν και ο απέναντι γείτονάς του.

Ο Ιταλός Ουμπέρτο Παζολίνι διάλεξε μια χώρα που του «ταιριάζει γάντι». Ο Τζον Μέι με την σχολαστικότητά του, την κονσέρβα και την φέτα ψωμί του τοστ δεν θα μπορούσε παρά να είναι Άγγλος. Αλλά και η απόκρυψη συναισθημάτων, η έλλειψη εντάσεων που αποδίδονται στον χαρακτήρα του είναι στενά δεμένες με την στερεότυπη ιδιοσυγκρασία ενός Άγγλου. Κυρίως όμως ποτίζει την οθόνη με μια καταπληκτική, ανεπιτήδευτη φωτογραφία με ξεθωριασμένα χρώματα που παραπέμπει  στην μουντάδα της Αγγλικής ατμόσφαιρας και στη θεματολογία του ίδιου του έργου.

Ο τίτλος «Ξεχασμένες Ζωές» αδικεί τον πρωτότυπο τίτλο «Still life». «Still life» είναι η νεκρή φύση στους πίνακες και σχετίζεται με τη δυναμική που δίνει ο Ουμπέρτο Παζολίνι στον τρόπο που φωτογραφίζει τα άψυχα αντικείμενα. Άψυχα αντικείμενα που όμως έχουν «ακόμα ζωή» (αν μεταφραστεί έτσι και το still life). Χαρακτηριστικό παράδειγμα η σκηνή που ο Τζον Μέι πηγαίνει στο σπίτι μιας νεκρής γυναίκας για να δει ένα άψυχο μαξιλάρι με ζάρες, που κουβαλάει πάνω του κινήσεις, απομεινάρι ψυχής. Το πλάνο είναι σχεδόν ποιητικό ως ιδέα, ως οπτική σύλληψη του θανάτου που από τη μια καταστρέφει το σώμα και από την άλλη αφήνει σημάδια στα αντικείμενα με τον άνθρωπο «να υπάρχει και να μην υπάρχει».

Η ταινία έχει ως κύριο μοχλό τη μοναξιά, τόσο μέσα από τη δουλειά του Τζον Μέι όσο και από τον ίδιο τον Τζον Μέι, που όπως φαίνεται τον συντροφεύουν αυτά τα «απομεινάρια ψυχής». Στην τελευταία του υπόθεση όμως, ξετυλίγεται η ζωή ενός ανθρώπου, του απέναντι, ως μια ιστορική αναδρομή, η οποία λειτουργεί και μεταφορικά ως καθρέφτης, για το πως καταλήγει κάποιος απομονωμένος και κοινωνικά περιθωριοποιημένος. Θα μπορούσε να είναι και η κατάληξη του ήρωα από τη στιγμή που έχει χάσει τη δουλειά του. Δεν είναι τυχαίο το πλάνο που ο πρωταγωνιστής κοιτάζει στο παράθυρο του νεκρού γείτονα για να δει την αντανάκλαση του ίδιου του του εαυτού. Στην πορεία μιλώντας με συγγενείς και φίλους του νεκρού, θα ζωντανέψει τον νεκρό αλλά και τον ίδιο μέσα από τη λύτρωση της επικοινωνίας.

Ο ρυθμός του έργου είναι αργός και χαμηλών τόνων όπως και ο κεντρικός χαρακτήρας του. Δεν αποφεύγονται όμως οι μελοδραματισμοί, τα κλισέ, οι απλουστεύσεις και ενίοτε ο διδακτισμός. Ο σκηνοθετικός χειρισμός όμως απαλύνει το εν δυνάμει κραυγαλέο, έστω και αν το υποτονικό ύφος φαντάζει λίγο φεστιβαλικά τυποποιημένο.

Ο Παζολίνι ποντάρει στην αγάπη. Ακόμα και τη στιγμή του θανάτου. Ακόμα και μετά το θάνατο. Γιατί η μνήμη είναι τελικά η μόνη αθανασία.

E.T

 Η ΤΑΙΝΙΑ ΣΤΙΣ ΕΠΙΛΕΓΜΕΝΕΣ ΠΡΕΜΙΕΡΕΣ ΤΟΥ SCREENEYE