Οι Monos

Κριτική Ιάκωβος Γωγάκης

Περίπου 200 χιλιάδες άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους και εκατομμύρια εκτοπίστηκαν από τον “Κολομβιαϊό”.

Τι είναι ο “Κολομβιαϊός”.

Είναι ο πλέον γνώριμος ιός και για τους Έλληνες. Μην πάει το μυαλό μας στα ναρκωτικά , σε μεταδοτικές ασθένειες από νυχτερίδες ή από μολυσμένα ψάρια. Είναι ο εμφυλιοπολεμικός ιός, οι εθνικοί σπαραγμοί, το στάδιο όπου ο έλεγχος της εξουσίας περνάει μέσα από τη βία. Ανυπολόγιστες οι συνέπειες αυτού του ιού. Στην Κολομβία, εξελίχθηκε μετά από μας. Ξεκίνησε μεσούντος του Ψυχρού Πολέμου, στα Sixties, ανάμεσα σε πλούσιους και φτωχούς, σε καπιταλιστές και μαρξιστές.
Η σύγκρουση ήταν ανελέητη και μόλις το 2016 τέθηκε προσωρινό τέλος, με την συμφωνία κατάπαυσης του πυρός, ανάμεσα στην συντηρητική κυβέρνηση του Χουάν Μανουέλ Σάντος και στις Επαναστατικές Ένοπλες Δυνάμεις.
Από τότε η συμφωνία ακροβατεί πάνω σε ένα τεντωμένο σχοινί.

Στον αντάρτικo αγώνα, στρατολογήθηκαν και παιδιά.

Για τα παιδιά του πολέμου, είναι αφιερωμένη η καθηλωτική ταινία του Αλεχάντρο Λάντες, σε μια ελεύθερη προσαρμογή του κλασικού μυθιστορήματος “ Ο Άρχοντας των Μυγών” του Βρετανού νομπελίστα “Γουίλιαμ Γκόλντινγκ” . Η ταινία για να γυριστεί χρειάστηκε να συμπράξουν παραγωγοί από οκτώ χώρες.

Για τον Λάντες, δεν έχει καμιά σημασία, αν τα 7-8 πάνοπλα πιτσιρίκια( αγόρια-κορίτσια) που κρατούν αιχμάλωτη μία -πιθανώς Αμερικανίδα- γιατρό( την ερμηνεύει η Τζούλιαν Νίκολσον) είναι πολιτοφύλακες των Επαναστατικών Δυνάμεων ή αναφέρεται σε έναν άγνωστο πόλεμο, πέρα και έξω από την Κολομβία.

Αποκτά αξία το γεγονός, πως αντί να χαίρονται τα χρόνια της ελευθερίας τους, μαθαίνουν όλους τους κανόνες της στρατιωτικής οργάνωσης.

Να καμουφλάρουν το πρόσωπο τους (το αποκαλούμενο “φούμο”), να συναρμολογούν όπλα με κλειστά μάτια, να παίζουν στα δάχτυλα τα σχοινιά αναρρίχησης, να επιβιώνουν μέσα στις άγριες ομορφιές της ζούγκλας. Παιδιά που δεν έχουν όνομα, αλλά τα μαθαίνουμε από τα προσωνύμιά τους, “Λύκος”, “Ράμπο” και ούτω καθεξής.

Παραμένουν όμως παιδιά.

Παιδιά που δυσκολεύονται να διαχειριστούν το θυμό τους, που γίνονται λιώμα από το αλκοόλ, που χορεύουν γύρω από τις φωτιές, που εντελώς αφύσικά εξερευνούν στο πεδίο του αντάρτικου τη σεξουαλικότητά τους κι αναζητούν ερεθίσματα από ένα φιλί(ακόμα και ομαδικό), που ερωτεύονται ( η Λαίδη με τον Λύκο), που αναγκάζονται να λειτουργήσουν σαν ενήλικοι στο επικίνδυνο δάσος, αλλά είναι αδύνατον να τα καταφέρουν.
Είναι φυσιολογικό να αντιμετωπίζουν την ” όμηρό” με ανωριμότητα. Είναι εξίσου φυσιολογικό να είναι ευάλωτα σε ερεθίσματα που μεταβάλλουν τις πράξεις τους και η παγιδευμένη γιατρός προσπαθεί να τα αντιμετωπίσει, όχι πάντα ως παιδιά του διαβόλου, αλλά παιδιά με πλήρη άγνοια των πράξεων τους. Αρχικά παρακολουθεί αμίλητη, αργότερα όταν ο Λάντες την εισάγει ουσιαστικά στο έργο, οι κακουχίες και ο φόβος θα την κάνουν χειριστική, η μοναδική τακτική που μπορεί να την σώσει.
Όταν η αγελάδα που φροντίζουν οι νεαροί στρατιώτες θυσιάζεται, τότε όλοι αλληλοσπαράσσονται. Δίνεται το έναυσμα για το χάος, μέσα τους και έξω τους.

Τα παιδιά καθοδηγούνται από τους μεγάλους, τους οποίους σκοπίμως ο σκηνοθέτης δεν παρουσιάζει αλλά τους ακούμε μέσω συχνοτήτων, να τους καθοδηγούν. Βλέπουμε μονάχα έναν εκπαιδευτή. Τίποτα άλλο. Οι μεγάλοι αποφασίζουν, οι μικροί εκτελούν. Και μεταφορικά έχει ενδιαφέρον, το παιχνίδι του Λάντες, έχει και σκηνοθετικά, με την κάμερα στο χέρι να τους ακολουθεί, τροφοδοτώντας μια αγχωτική κατάσταση.

Ο σκηνοθέτης  ξέρει τι θέλει να πει και τι νοήματα να μεταφέρει,  κι όπως ακριβώς βρίσκεται περικυκλωμένη η αιχμάλωτη γυναίκα , περικυκλώνει ο Λάντες και το κοινό, με εικόνες ρεαλιστικές, ονειρικές, για να κρατήσει αμείωτο το σασπένς, για το τι μέλλει γενέσθαι. Τελικά όλοι, με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο, είναι τραγικά παγιδευμένοι.

“Οι Monos” από την Πέμπτη 6/2 στους κινηματογράφους