02
ΜΑΡΤΙΟΥ
2024
screeneye.gr
No Comments 273 Views

Σατιαζίτ Ρέι

ray3

ray2

Γράφει ο Κωνσταντίνος Καϊμάκης

To 1956 στις Κάνες ξεσηκώνεται ένα ολόκληρο φεστιβάλ εμπρός στην ανακάλυψη ενός σπάνιου ταλέντου. Το πρώτο φιλμ του ινδού Σατιαζίτ Ρέι «Πάθερ Παντσάλι» με ερασιτέχνες ηθοποιούς, είναι μια σκληρή κι ευαίσθητη ματιά πάνω στη σύγχρονη Ινδία, πολύ μακριά από τη γραφικότητα του Bollywood, τη μοναδική σταθερά στα κινηματογραφικά δεδομένα της Ινδίας μέχρι τότε.

ray5

Η επιρροή του ιταλικού νεορεαλισμού είναι διάχυτη σε όλη τη ραχοκοκαλιά του έργου αν και οι πιο έγκριτοι αναλυτές βρίσκουν ομοιότητες κυρίως με το σινεμά του Φορντ και του Αιζενστάιν. Επίσης κάνουν λόγο για ένα φιλμ που μόνο με την «αξία και την αισθητική του κουροσαβικού «Ρασομόν» που έπεσε σαν κομήτης στο φεστιβάλ της Βενετίας 5 χρόνια νωρίτερα, μπορούσε να συγκριθεί. Ο ίδιος ο Ρέι είπε πολλά χρόνια αργότερα ότι η ταινία που τον «ανάγκασε» να γίνει σκηνοθέτης ήταν ο «Κλέφτης ποδηλάτων» του Βιτόρια ντε Σίκα που είδε σε ένα ταξίδι του στο Λονδίνο το 1950. Στη διάρκεια εκείνου του ταξιδιού είδε μέσα σε 3 μήνες σχεδόν 100 ταινίες! Για να φτάσει στην αναγνώριση ο Ρέι πέρασε μέσα από πολλούς ύφαλους.

RA12

Δουλεύοντας ως γραφίστας σε ένα μικρό διαφημιστικό γραφείο της Καλκούτας, παρότι προερχόταν από επιφανή οικονομική και καλλιτεχνική οικογένεια (ο πατέρας του Σουκουμάρ Ρέι ήταν γνωστός ποιητής -συγγραφέας και έφυγε από τη ζωή όταν ο Σαγιαζίτ ήταν 2,5 ετών από την τροπική ασθένεια Χαλαζάρ), μάζεψε όσα χρήματα μπορούσε για την πραγματοποίηση της ταινίας του και στη συνέχεια αναγκάστηκε να δανειστεί αρκετά ακόμη για να καταφέρει να ολοκληρώσει τα γυρίσματα που είχαν ξεκινήσει το φθινόπωρο του 1952. Σχεδόν 2,5 χρόνια αργότερα το φιλμ ήταν έτοιμο. Αλλά η κυβέρνηση της χώρας του είτε αδιαφόρησε είτε έβαλε εμπόδια σε ένα έργο που «δυσφημούσε την Ινδία».

ray6

Όμως ήταν τέτοια η αίσθηση και η συγκίνηση που προκάλεσε στις Κάνες η πρώτη περιπέτεια του φτωχού χωριατόπαιδου από τη Βεγγάλη, του Άπου, που η δραματική της ορμή έμοιαζε ασταμάτητη. Όταν έγιναν γνωστές οι δυσκολίες που αντιμετώπισε ο Ρέι, οι Ζαν Ρενουάρ και Τζον Χιούστον αποφάσισαν να βοηθήσουν οικονομικά το σκηνοθέτη. Με τον Ρενουάρ όπως και τον Κουροσάουα ο Ρέι θα γίνουν καλοί φίλοι μέχρι και τα βαθιά γεράματα τους.

ray10

Τα επόμενα 2 φιλμ του ήταν η ολοκλήρωση της τριλογίας του Άπου («Απαραχίτο»- 1957 και «Ο κόσμος του Άπου»- 1959) και η καθολική αναγνώριση του Ρέι είναι πια γεγονός. Πλέον δουλεύει απερίσπαστος με τον απόλυτο έλεγχο στις ταινίες του, σε αρκετές εκ των οποίων εκτός από το σενάριο κάνει και τη μουσική επιμέλεια καθώς ήταν αυτοδημιούργητος μουσικός! Οι ταινίες του πανύψηλου, σχεδόν δίμετρου Ρέι, κάνουν θραύση σε όσα φεστιβάλ προβάλλονται. Φιλμ κλασικά σαν το «Μουσικό δωμάτιο», τους «Σκακιστές» ή την αγαπημένη του σκηνοθέτη «Μοναχική σύζυγο» αποτελούν δώρο για τους απανταχού σινεφίλ χάρη στον λυρισμό της εικόνας και τον μινιμαλιστικό λόγο. Κάποιες αργές, άκρως τελετουργικές σκηνές πάντως είναι για μερικούς κριτικούς, στοιχεία που αποδυναμώνουν την αξία των έργων του, αναγκάζοντας τον να πάρει θέση. «Μα αυτή ακριβώς είναι η καθημερινότητα στην Ινδία: αργή, βασανιστική, τελετουργική».

Το 1992 έλαβε όταν ήταν βαριά άρρωστος – ένα μήνα περίπου μετά πέθανε- ένα τιμητικό Όσκαρ για τη συνολική καριέρα του, που μετρούσε 36 φιλμ. Ο Σατιαζίτ Ρέι γεννήθηκε στην Καλκούτα στις 2 Μάη 1921 και πέθανε στις 23 Απριλίου 1992 στην ίδια πόλη. Αγάπησε με πάθος το σινεμά, θεωρώντας ότι του άνοιξε την πόρτα σε ένα μαγικό κόσμο. «Μια μέρα στο γύρισμα με κάμερα και ηθοποιούς μου δίδαξε όσα δεν μου έμαθε μια ντουζίνα βιβλία».

ray7

Η Κριτική μας για την ” Μοναχική Σύζυγο”. Από 3/7 στους κινηματογράφους σε διανομή Filmtrade

About the author:
Has 57 Articles

Γεννήθηκε στη Νίκαια και μεγάλωσε στον Πειραιά. Το μικρόβιο του σινεμά το κόλλησε στο ΣΙΝΕΑΚ τη μόνη πλέον αίθουσα της πόλης- κάποτε είχε 10. Βρίσκει το αμερικανικό σινεμά ασυναγώνιστο τεχνικά, το ευρωπαϊκό συγκινητικά ουμανιστικό και το ασιατικό από άλλο πλανήτη- δεν είναι απαραίτητα κακό αυτό. Αγαπάει την Ανδαλουσία και το Παρίσι, ενώ θα μπορούσε να ζει μόνιμα σε ένα αεροδρόμιο όπως ο Τομ Χανκς στο «Terminal». Η λαχτάρα του για σινεμά είναι ακόρεστη. Όπως είπε κι ο αγαπημένος του Αντονιόνι «κάνουμε ταινίες για να γίνουμε πιο υπέροχοι». Εκείνος αρκείται στο να «βλέπουμε όσο το δυνατόν περισσότερες ταινίες: αν έτσι γίνουμε πιο υπέροχοι, ακόμη καλύτερα». Από το 1995 εργάζεται ανελλιπώς ως κριτικός κινηματογράφου.

RELATED ARTICLES

Επικοινωνία
Γενικό e-mail επικοινωνίας screeneyefilm@gmail.com Για αποστολή δελτίων τύπου κινηματογραφικών εκδηλώσεων cine-events@screeneye.net
Εγγραφείτε στο Newsletter μας
Εγγραφείτε τώρα στο newsletter μας για να μαθένετε πρώτοι τα τελευταία νέα μας!

Back to Top