Η Τελευταία Παμπ

Κριτική Ιάκωβος Γωγάκης,

Παραφράζοντας την ταινία του αείμνηστου καλού του φίλου Ρόμπερτ Όλτμαν,  το «Cookie’s Fortune»,   σε γυρίσματα της τύχης, ο Κεν Λόουτς( 87 ετών πια )  ανάμεσα στις πολύ τραγικές στιγμές που θα τον οδηγούσαν  νωρίς,   στο να αφήσει μια για πάντα  το σινεμά, όπως ήταν η απώλεια του γιού του είτε  οι   λιγότερο τραγικές,  αλλά καθοριστικές , όπως ήταν η λογοκρισία των τηλεοπτικών του σειρών από το BBC ,

από τη μια η  τύχη και από την άλλη η  δικιά του επιθυμία να στοχαστεί κοινωνικοπολιτικά, τον επανέφεραν δυναμικά στο προσκήνιο της 7^ης τέχνης,  το 1990,  με το πολιτικό θρίλερ « Κρυφή Ατζέντα» 11 χρόνια μετά το « Kes», την καλύτερη πιθανότατα ταινία του.

Το έργο « Κρυφή Ατζέντα» προκάλεσε αντιδράσεις, ήδη από την έναρξή του,  με την Μάργκαρετ Θάτσερ να επιμένει ότι η Βόρεια Ιρλανδία ανήκει στη Βρετανία.

Η οικογένεια του Κεν Λόουτς ήταν ανθρακωρύχοι από τα Δυτικά Μίντλαντς και ο πατέρας του εργαζόταν ως ηλεκτρολόγος, σε εργοστάσιο εργαλειομηχανών.

Η 28^η του ταινία ( Η Τελευταία Παμπ),  που αποτελεί το κλείσιμο της τριλογίας των κατατρεγμένων -προηγήθηκαν οι ταινίες « Sorry We Missed You» και « Εγώ ο Ντάνιελ Μπλέικ» – έχει Μάργκαρετ Θάτσερ, έχει ανθρακωρύχους, έχει  έναν άντρα  που σκέφτεται να παραιτηθεί από τη ζωή, επειδή δεν ξέρει που είναι το παιδί του, διαθέτει κι άλλα στοιχεία αυτοβιογραφικά του  Κεν Λόουτς, αλλά  και του σεναριογράφου του, του  Πολ Λάβερτι. Διαθέτει την ίδια κοινωνική, ανθρωπιστική , σοσιαλιστική ματιά,  που τους χαρακτηρίζει.

Τοποθετούν την ιστορία, σε ένα χωριό στην  κομητεία του Ντάραμ, της Βορειοανατολικής Αγγλίας. Από τη δεκαετία του ’80 κι εντεύθεν, είναι ένα χωριό-φάντασμα,   εξαιτίας της διακοπής των εργασιών στα ορυχεία και της απουσίας επαγγελματικών διεξόδων,  για τους κατοίκους του.

Μονάχα ένας δημόσιος χώρος υπάρχει. Μία παμπ, την οποία διατηρεί εν ζωή- με νύχια και με δόντια- ο ιδιοκτήτης της ( τον ερμηνεύει εξαιρετικά ο ερασιτέχνης ηθοποιός Ντέιβ Τέρνερ). Θαμώνες, είναι οι πρώην εργάτες των ορυχείων, που πίνουν, θυμούνται και συζητούν.  Ξαφνικά στο χωριό , έρχονται μετανάστες από τη Συρία και όλα πλέον αλλάζουν,  με τους αυτόχθονες να κάνουν τα αδύνατα δυνατά για να τους κάνουν τη ζωή δύσκολη και να τους διώξουν.

Ο ιδιοκτήτης της παμπ, έχει μια διαφορετική προσέγγιση, ανθρώπινη και αλτρουιστική, συμπάσχει και αναπτύσσει φιλία με τη Γιάρα, μια νεαρή μορφωμένη Σύρια, η οποία καταγράφει τη νέα της ζωή με μια κάμερα, την οποία ένας βρετανός θα της την σπάσει.

Ο Λόουτς  δεν βρίσκεται στην ίδια  μεγάλη φόρμα, των προηγούμενων δύο του ταινιών. καθοδηγεί φανερά όλα τα στάδια της ιστορίας, ούτως ώστε να μας οδηγήσει σε μία και μόνο μία απάντηση. Τα εμβόλιμα χιουμορίστικα κομμάτια που αποφόρτιζαν τη δύσκολη ανθρώπινη κατάσταση δεν ήταν εμπνευσμένα , ενώ κυριαρχεί  το μελοδραματικό στοιχείο, με τους διαλόγους,  με  τη μόνιμη κατήφεια  των κεντρικών πρωταγωνιστών και με την  μουσική.

Πάρα ταύτα εξακολουθεί να είναι ένας από τους λίγους σκηνοθέτες που κάνουν πολιτικό σινεμά και γνωρίζει  την τέχνη της πολιτικής.  Το ενδιαφέρον στοιχείο της ταινίας, είναι η έμμεση ερμηνεία για τον βρετανικό ευρωσκεπτικισμό και η  μετατόπιση  των λαϊκών στρωμάτων  , από την αριστερά,

στη λογική της  ακροδεξιάς και του Φάρατζ. Ο Λόουτς εξηγεί ως μη μόνιμη, αλλά συγκυριακή την μεταστροφή των λαϊκών στρωμάτων , εξαιτίας της φθίνουσας πορείας της ζωής των εργατών, που πλέον είναι άνεργοι ή χαμηλά αμειβόμενοι. Φοβούνται την έλευση νέων εργατικών χεριών και έμαθαν να ζουν λίγοι και « καλοί». Τα όσα διαδραματίζονται ανάμεσα στον ιδιοκτήτη του μπαρ και τη νεαρή γυναίκα από τη Συρία, αποτελούν μια καλή ευκαιρία για να  επαναλάβει και να ορίσει  εκ νέου, το τι σημαίνει αλληλεγγύη, συμπόνια,  ανθρωπιά και ποια ιδεολογία -κατά τον Λόουτς- μπορεί να την εκφράσει καλύτερα.

Η Τελευταία Παμπ από την Πέμπτη 7/12 στους κινηματογράφους