Γιάννης Οικονομίδης

Γράφει ο Ιάκωβος Γωγάκης- Φωτογράφος: Πηνελόπη Μασσούρη

Πέρασαν 12 χρόνια από τότε που ο Γιάννης Οικονομίδης δημιούργησε πραγματικό πάταγο στα βαλτωμένα νερά του τότε ελληνικού σινεμά, με το «Σπιρτόκουτό» του. Ποιος  μπορεί να ξεχάσει την αδρεναλίνη και τις λυσσαλέες λογομαχίες αυτής της ταινίας, που βρέθηκε μέσα σε διασταυρούμενα πυρά, αλλά δικαίως κατατάσσεται πια μέσα στις καλύτερες ελληνικές ταινίες των τελευταίων δεκαετιών.

Κατά γενική ομολογία από ταινία σε ταινία ο Γιάννης Οικονομίδης αποδεικνύει το ανήσυχο του πνεύμα και μια κινηματογραφική ματιά που διαρκώς εξελίσσεται.

Στη συνέντευξη που μας παραχώρησε, χαρακτηρίζει το « Μικρό Ψάρι» ως ένα έγχρωμο μεσογειακό φιλμ νουάρ.

Το είδαμε κι εμείς, αλλά πρώτοι απ’ όλους οι διοργανωτές του Φεστιβάλ Βερολίνου, που το επέλεξαν για να διεκδικήσει  το μεγάλο βραβείο, στην μεγαλύτερη μέχρι τώρα επιβράβευση του κύπριου σκηνοθέτη.

Ο ήρωας σου( ο Στράτος) διαπράττει εγκλήματα για να επιβιώσει. Στην προηγούμενη σου ταινία ( Μαχαιροβγάλτης) ο κεντρικός χαρακτήρας οδηγείται κι αυτός μέχρι το έγκλημα. Θεωρείς το έργο αυτό  προέκταση του «Μαχαιροβγάλτη» ή δεν βλέπεις κάποιο κοινό σημείο επαφής;

 Γ.Οικονομίδης: Όχι δεν υπάρχουν κοινά σημεία στην πλοκή. Στον «Μαχαιροβγάλτη» ο ήρωας είναι ένα «ανθρωπάκι»  που καταλήγει εγκληματίας, ενώ στο «Μικρό Ψάρι» ξεκινάμε με έναν ήρωα που ήδη είναι φονιάς, έχει διαπράξει ένα έγκλημα, ένα φονικό στα νιάτα του, και τώρα σκοτώνει επί πληρωμή για τα προς το ζην.. Όλη του η ζωή συνδέεται με συμβόλαια θανάτου.

Αλλά κι ο τρόπος προσέγγισης είναι τελείως διαφορετικός μεταξύ των δύο αυτών ταινιών. Στην προηγούμενη ταινία η ματιά πάνω στον κεντρικό ήρωα είναι εκ του μακρόθεν, υπάρχει μια συνειδητή αποστασιοποίηση. Στο «Μικρό Ψάρι» το βλέμμα της ταινίας είναι πολύ κοντά στον ήρωα. Το έργο από την αρχή μέχρι το τέλος είναι το πορτρέτο αυτού του ανθρώπου. Ακόμα κι οι παράλληλες ιστορίες που διαδραματίζονται  είναι κι αυτές μέσα από το βλέμμα του. Ότι μαθαίνει ο θεατής είναι ότι μαθαίνει κι ο Στράτος, ο οποίος βρίσκεται σε κάθε σκηνή του έργου.

Υπάρχει στο έργο βία λεκτική αλλά και βία που δεν μένει μόνο στα λόγια, είναι τελικά το βασικό στοιχείο  που χαρακτηρίζει την σύγχρονη Ελλάδα;

 Γ.Οικονομίδης: Ο Στρατός είναι παγκόσμιος ήρωας, δεν έχει χαρακτηριστικά μόνο ελληνικά, η μορφή του είναι αρχετυπική. Η ιστορία της ταινίας εξελίσσεται σε μια παρακμάζουσα κοινωνία, όπως είναι η δική μας, που δεν διαφέρει σε τίποτα από τις υπόλοιπες κοινωνίες του κόσμου, όπου όλα πουλιούνται όλα αγοράζονται, όλα είναι για κάψιμο για δόσιμο, όλα έχουν μια τιμή, όπως κι ο Στράτος σαν επαγγελματίας δολοφόνος έχει μια τιμή για κάθε έναν που σκοτώνει.

Από την άλλη, υπάρχει απόλυτα το ελληνικό-λαϊκό στοιχείο, το οποίο βρίσκουμε στους διαλόγους στους χαρακτήρες στα πρόσωπα, στους χώρους στην ιστορία την ίδια, απλά δεν υπάρχει με την έννοια την ευκαιριακή, την επίκαιρη, αυτό που είναι και της μόδας  «να κάνουμε μια ταινία εδώ και τώρα για την κρίση».

Για τον Βαγγέλη Μουρίκη μας  λέει

«Έπαιξε σε δύο ταινίες μου σε ρόλους που δεν ήταν ο πρωταγωνιστής. Το σενάριο αυτής της ταινίας ήταν κομμένο και ραμμένο κατά κάποιο τρόπο πάνω του. Είναι ένας καταπληκτικός ηθοποιός, είναι φίλος και μέρος της καλλιτεχνικής μου οικογένειας»

Ο νέος ελληνικός κινηματογράφος παρά την έλλειψη χρηματοδότησης και υποδομών διανύει μια από τις πιο λαμπρές περιόδους της ιστορίας του. Στο εξωτερικό αυτό αναγνωρίζεται, αλλά μέσα, το κοινό είναι δύσπιστο και δεν αγκαλιάζει με θέρμη τις εγχώριες παραγωγές. Τι μπορεί να φταίει; 

 Γ.Οικονομίδης:Το έχω πει πολλές φορές, είμαστε μια μικρή χώρα που εκ των πραγμάτων δεν μπορεί να έχει κινηματογραφική βιομηχανία. Οι ταινίες γίνονται με πολύ κόπο και δεν μπορούμε για όλα να τα ρίχνουμε στην οικονομική κατάσταση που βιώνουμε σαν λαός. Αν τις ελληνικές ταινίες δεν τις αγκαλιάσει το κοινό της χώρας μας, τότε την πατήσαμε, δεν μπορούμε να μιλάμε για ελληνικό σινεμά.  Αν θέλουμε να έχουμε ελληνικό κινηματογράφο και μάλιστα κάποιου επιπέδου, αξιοπρεπή με ανάστημα, θα πρέπει να βάλουμε πλάτη.

To ” Μικρό Ψάρι” συνεχίζει να προβάλλεται στους κινηματογράφους