Λευκός Ελέφαντας(White Elephant)

Δράμα, 105′, Αργεντινή 2012, Γλώσσα: Ισπανικά

του Πάμπλο Τραπέρο

Με τους Ρικάρντο Νταρίν, Τζέρεμι Ρένερ, Μαρτίνα Γκούσμαν

Ρεαλιστικό κοινωνικό σινεμά διαμαρτυρίας που φλερτάρει με το ντοκιμαντέρ, παράλληλες ιστορίες που προκαλούν προβληματισμό και συμπυκνώνουν την απελπιστική καθημερινότητα στις παραγκουπόλεις του Μπουένος Άιρες, με πυρήνα τρεις αφανείς ήρωες της δεκαετίας του 70’, που θα βρεθούν πρόσωπο με πρόσωπο  με την κοινωνική βία, την εξαθλίωση και με τους δικούς τους ατομικούς φόβους κι ενοχές. Τα μεγάλης διάρκειας πλάνα σεκάνς κι ο φωτογραφικός φακός του πρωτεργάτη του νέου Αργεντίνικου σινεμά, του Πάμπλο Τραπέρο, εντυπωσιάζουν. Την ίδια στιγμή η κινηματογραφική αποτύπωση είναι λιγότερο καθηλωτική κι ενδιαφέρουσα, απ’ αυτό καθεαυτό το πολύ ισχυρό υπόβαθρό, της κοινωνικής πραγματικότητας στην Αργεντινή, που προσπαθεί να ανιχνεύσει-και σε κάποια σημεία ανεπιτυχώς- ο σκηνοθέτης.

Ο τίτλος « Λευκός Ελέφαντας» δεν προέκυψε συμπτωματικά. Αντιπροσωπεύει το κτίριο σύμβολο της Αργεντινής- που έμεινε στα μπετά από το 1937-, το οποίο σχεδιάστηκε για να γίνει το μεγαλύτερο νοσοκομείο της Λατινικής Αμερικής. Ο Τραπέρο βγάζει στο φως τις ψεύτικές υποσχέσεις των κυβερνήσεων για την ολοκλήρωση του έργου, που θα εξυπηρετούσε τους άπορους της υποβαθμισμένης περιοχής, αποτυπώνει την ανιδιοτελή προσφορά των ιερέων και των κοινωνικών λειτουργών, κι αφιερώνει το έργο του, στον πατέρα Κάρλος Μουγκίσα που πυροβολήθηκε μέχρι θανάτου το 1974.

Το φιλμ όπως αρχίζει, έτσι τελειώνει, χωρίς διάλογο, με προσευχές, δάκρια κι αναστεναγμούς.

Ένα κοντινό ζουμ στο πρόσωπο του βέλγου ιερέα Τζουλιάν που βρίσκεται ξαπλωμένος σε ιατρικό κρεβάτι, κι ένα flashback, με τα πρώτα δεκαπέντε λεπτά να είναι βουβά, να ακούγεται μόνο ο φυσικός ήχος από τη ζούγκλα του Αμαζόνιου, κι ο θεατής να βλέπει αμυδρά τη φιγούρα ενός φοβισμένου και μελανιασμένου  ιερέα, του  Νίκολα, που προσπαθεί να ξεφύγει από μια ομάδα στρατιωτών. Η διάσωσή του συνοδεύεται  αργότερα με ήχους ροκ&ρολ. Ο σκηνοθέτης τοποθετεί  την υπόλοιπη πλοκή σε μια παραμελημένη συνοικία, δίπλα στον « Λευκό Ελέφαντα»,  με τους δύο ιερείς και την κοινωνική λειτουργό Λουτσιάνα να δίνουν όλες τους τις δυνάμεις για τη βελτίωση των συνθηκών  της ζωής των κατοίκων. Τρεις ξεχωριστοί  χαρακτήρες, με διαφορετικές μέχρι τότε κατευθύνσεις στη ζωή τους, που τους ενώνει η ανιδιοτελής προσφορά, με το δρόμο να μην είναι στρωμένος με ροδοπέταλα. Η άρνηση για βοήθεια από τους ντόπιους, το εμπόριο ναρκωτικών, η τοπική διαφθορά και τα δικά τους προσωπικά πάθη, θα ωθήσουν και τους τρεις, πέρα από τα όρια τους.

Τα διαφορετικά επεισόδια που εξελίσσονται,  και η δύναμη  μερικών ιστοριών, δίνουν την αίσθηση ότι αυτό που βλέπουμε δεν συμπίπτει με το στενό χρονικό διάστημα μιας βδομάδας, όπως επιτάσσει το σενάριο, σκιαγραφώντας πιο καθαρά το πορτρέτο μιας κοινωνίας με τα ίδια προβλήματα, που χρονίζουν. Ταυτόχρονα ο Τραπέρο, αρνείται ορθά να μας υπενθυμίζει διαρκώς ότι το έργο διαδραματίζεται τέσσερις δεκαετίες πίσω, γιατί ακριβώς η δικτατορία του τότε, εξακολουθεί να στοιχειώνει ακόμα το λαό, όπως επίσης η φτώχεια, η κοινωνική ανισότητα και οι συγκρούσεις με την αστυνομία, εμφανίζονται εδώ «σαν να μην πέρασε ούτε μια μέρα». Αυτή η βιρτουόζικη  προσέγγιση του Τραπέρο αποτυπώνεται ξανά με δύναμη και καθαρότητα, σε ότι έχει να κάνει με την κοινωνικοπολιτική πραγματικότητα της χώρας του( Αξίζει να θυμηθούμε τη ταινία του « Λεονέρα» που προβλήθηκε επανειλημμένα από την ΕΡΤ, για την κατάντια του σωφρονιστικού συστήματος, και την απάνθρωπη στάση των Αργεντινών απέναντι σε μια φυλακισμένη μητέρα).

Μας αποπροσανατολίζει μερικώς, όταν με αμηχανία πλάθει ένα love story-για να πιάσει και το θέμα της αγαμίας των ιερέων- μεταξύ του νεαρού  Νίκολα(Τζέρεμι Ρένερ) με τη γοητευτική Λουτσιάνα( την οποία ερμηνεύει η σύντροφος του σκηνοθέτη Μαρτίνα Γκούσμαν), με εξέλιξη προβλέψιμη και περιττή.

Ανεξάρτητα από τις όποιες αστοχίες, οι ατόφιες και ειλικρινείς προθέσεις του Τραπέρο δεν μπορούν να αμφισβητηθούν. Ο « Λευκός Ελέφαντας» είναι η άλλη-η κρυμμένη- όψη της Αργεντινής

.”Λευκός Ελέφαντας” από 29/5 στους κινηματογράφους σε διανομή Spentzos, Seven