Αλί Αμπάσι

Συνέντευξη στον Ιάκωβο Γωγάκη

Είναι  τοις  πάσι γνωστόν ότι οι Ιρανοί αγαπούν τις τέχνες   έχοντας ως παρακαταθήκη και τιμή,  να θεωρούνται απόγονοι των πρώτων κατοίκων του πλανήτη. Δεν πτοήθηκαν ούτε τις περιόδους των μεγάλων ανατροπών κι αναταραχών, με αποκορύφωμα τα πρώτα χρόνια της μετάβασης από την μοναρχία του Ρεζά στην ισλαμική κυριαρχία του Χομεινί το 1979. Ήταν η εποχή όπου έργα καταστράφηκαν, καλλιτέχνες εξορίστηκαν ή εκτελέστηκαν. Παρόμοια περιστατικά συμβαίνουν και στις μέρες μας.
Σήμερα το Ιράν εξακολουθεί να να διέπεται από τους κανόνες της Ισλαμικής Δημοκρατίας. Η σύγχρονη Ισλαμική Δημοκρατία είναι γεμάτη αντιθέσεις. Εκεί συνυπάρχουν  κι ο μεσαίωνας κι ο δυτικός τρόπος ζωής.

Ο Αλί Αμπάσι γεννήθηκε σε μια μεσοαστική συνοικία της Τεχεράνης το 1981. Οι γονείς του αγάπησαν  τη λογοτεχνία κι ο Αλί ακολούθησε τον ίδιο δρόμο, γράφοντας μικρές ιστορίες. Στα 18 του εισήχθη στο Πολυτεχνείο της Τεχεράνης. Έφυγε σχεδόν άμεσα για τη Στοκχόλμη, για να σπουδάσει αρχιτεκτονική. Το 2007 μετακόμισε για τρίτη φορά. Πήγε στην Δανία για να φοιτήσει στη  σχολή κινηματογράφου της Κοπεγχάγης. Κατάφερε να αποκτήσει τρεις υπηκοότητες ιρανική, σουηδική,  πρόσφατα απέκτησε άλλη μία, θεωρείται επίσημα Δανός πολίτης. Η Κοπεγχάγη είναι η πόλη της μόνιμης του διαμονής. Το 2016 σκηνοθέτησε το  θρίλερ “ Shelley”( το οποίο προβλήθηκε στο Πανόραμα του Φεστιβάλ Βερολίνου) και δύο χρόνια αργότερα, ακολούθησε η συμμετοχή του στο Πανόραμα των Καννών με την πλέον άρτια ταινία του, το “ Border”, το οποίο ακολουθεί τους κώδικες των ταινιών τρόμου, χωρίς εν τέλει να φανερώνεται οπτικά ο τρόμος. Υπάρχει  σασπένς, μπόλικα φιλοσοφικά μηνύματα και φιγούρες που τρομάζουν.

Η συνέντευξη με τον Αλί Αμπάσι, πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Καννών 2018.

 Οι δημοσιογράφοι μετά το τέλος της προβολής στις Κάννες,  αποκάλεσαν το “ Border”  ένα έργο  έξω από τα συνηθισμένα. Μια σκληρή αλληγορία για τις ανθρώπινες σχέσεις. Θα συμφωνούσατε με τη συγκεκριμένη άποψη.

Οι ανθρώπινες σχέσεις, είναι η μία πλευρά. Ήθελα να κάνω μια πολιτική δήλωση με αλληγορικό τρόπο. Είναι μια πολιτική αλληγορική ταινία με  πολλές κατευθύνσεις, όπου η βασική ιδέα είναι η έννοια της μειονότητας. Μειονότητα είναι οι ήρωες της ταινίας με το παραμορφωμένο πρόσωπο, που όλοι οι υπόλοιποι τους  κοιτάνε περίεργα. Μειονότητα είναι οι μαύροι, οι γυναίκες κλπ. Όλοι έχουμε αισθανθεί μειονότητα,  σε κάποια στιγμή της ζωής μας. Υπάρχει ένα σύνορο, το οποίο δεν μας επιτρέπουν να το ξεπεράσουμε. Ένα στίγμα.

Αυτό το στίγμα το αισθανθήκατε  όταν αποφασίσετε να φύγετε από το Ιράν και να σπουδάσετε και να ζήσετε στη Σουηδία και στη Δανία;

Το ζήτημα της ταυτότητας είναι ένα θέμα που με απασχολεί κι είναι θέμα συζήτησης  με φίλους μου. Είναι σημαντικό που υπάρχουν οργανώσεις που υπερασπίζονται τους μετανάστες, οργανώσεις ισότητας κι ενσωμάτωσης των μεταναστών. Από την άλλη,  πιστεύω οτι οι διακρίσεις έχουν ν κάνουν με  τις κοινωνικές τάξεις, φτωχών- πλουσίων, ανεξάρτητα από την καταγωγή. Οι κοινωνικές τάξεις κάνουν τις διακρίσεις και η άνοδος του Τραμπ , αυτό το διχασμό υπερασπίζεται.

Το έργο στηρίζεται σε μυθιστόρημα του Αγβιντέ, ο οποίος είχε γράψει το  ” Άσε το Κακό να Μπει”. Τι κρατήσατε και τι αλλάξατε από τη νουβέλα του Αγβιντέ.

Χρειάστηκε επεξεργασία μηνών για να καταλήξω στο ολοκληρωμένο σενάριο. Είναι μια νουβέλα φαντασίας και ήθελα να την μετατρέψω από μια  light ερωτική ιστορία σε μια αιχμηρή-σκοτεινή ταινία δυο ανθρώπων , όπου τα μηνύματα της θα καθορίζουν διαρκώς την εξέλιξη της ιστορίας. Δεν με ενδιέφερε το happy end, ως αυτοσκοπός.

Ενώ στο δελτίου τύπου που κυκλοφόρησε, το “ Border” χαρακτηρίστηκε ως αλληγορική ταινία τρόμου, το να τοποθετήσουμε το έργο σας στην κατηγορία των ταινιών τρόμου, κατά τη γνώμη μου, θα ήταν λάθος. Συμφωνείτε;

Συμφωνώ απολύτως. Ο τρόμος είναι εικονικός είναι συμβολικός. Προσπάθησα να  κατευθύνω το έργο πάνω σε διάφορους δρόμους ώστε  να απευθύνεται στο ευρύ κοινό. Οι θεατές που θα πιστέψουν οτι  θα τρομάξουν δεν θα τρομάξουν, οι θεατές που θα πιστέψουν πως θα γελάσουν, δεν θα γελάσουν. Θα σκεφτούν και θα προβληματιστούν για τα στερεότυπα,  που αναπαράγουμε ως κοινωνία.

 Το στιλ των ταινιών σας έχει άλλους είδους επιδράσεις ούτε σκανδιναβικές ούτε ιρανικές; Το σκανδιναβικό σινεμά του 21ου αιώνα άραγε οφείλει να μετεξελιχθεί;

Το σκανδιναβικό σινεμά, εξακολουθεί να επηρεάζεται σεναριακά από τους κλασικούς θεατρικούς συγγραφείς Ίψεν και Στρίντμπεργκ, αλλά κι  από τον  Μπέργκμαν. Δεν με ενδιαφέρει το δράμα ως δράμα, ούτε οι άνθρωποι ως άνθρωποι, αλλά οι άνθρωποι ως ζώα κι αυτό το στοιχείο κυριαρχεί στο “ Border”. Οι επιρροές μου προέρχονται από το μαγικό ρεαλισμό του σινεμά της Λατινικής Αμερικής. Μικρός διάβαζα Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες και Χόρχε Λουίς Μπόρχες.  Η λογοτεχνική επίδραση τους, σημαδεύει τις ταινίες μου.

https://screeneye.gr/synoro/?fbclid=IwAR22A22vsosFrSzCNbf1czQvPDTO2sZJ_Qdr0UZ_ewTKkIfL6LLqk5SwP70