Τρεις νέες ταινίες που αξίζει να δείτε… στις σκοτεινές αίθουσες. Από την Πέμπτη 22/11

Επιμέλεια-Κριτικές Ιάκωβος Γωγάκης

1.    Χήρες (3.5/5)

Για την ανωτερότητα των γυναικών να βιώνουν έντονα τον πόνο, να συγχωρούν, να αλληλοστηρίζονται και “ αθώα” να εκδικούνται, εν αντιθέσει με μια γενικευμένη θεώρηση για τους άντρες, όπου ο κόσμος τους κυριαρχείται από την παραβατική συμπεριφορά, τη διαφθορά και τη βία , είναι αφιερωμένες αρκετές ταινίες της φετινής σεζόν, είτε πρόκειται για πολυαναμενόμενες( όπως καλή ώρα), είτε ξεφύτρωσαν από το χώρο του ανεξάρτητου σινεμά( όπως είναι η ταινία Ρομά). Άγνωστα παραμένουν τα κίνητρα των συγκεκριμένων δημιουργών, για την ταυτόσημη συμπόρευση τους, σίγουρα το γεγονός αυτό, τροφοδοτείται κι από τη νοσηρή κατάσταση που δημιούργησαν οι καταγγελίες για σεξουαλική παρενόχληση στον “ μαγικό” ( κάθε άλλο θα λέγαμε) κόσμο της 7ης τέχνη.

Ο Βρετανός Στιβ ΜακΚουιν( ο πρώτος μαύρος σκηνοθέτης που κέρδισε το Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας για το έργο “ 12 Χρόνια Σκλάβος”) , θυμήθηκε τη συγγραφέα Λίντα λα Πλαντε, η οποία έγραψε τις “ Χήρες”για την αμερικάνικη τηλεόραση στα μέσα της δεκαετίας του ‘80 και σκηνοθετήθηκε σε δύο σεζόν, μόνο από γυναίκες.

Με πυρήνα του, μία αποτυχημένη ληστεία στο Σικάγο, όπου σκοτώνονται “όλοι” οι άντρες ληστές, ο ΜακΚουιν τοποθετεί από τη μια τις χήρες τους, στην προσπάθεια τους, να πραγματοποιήσουν οι ίδιες τη ληστεία ( για καλό σκοπό), επιλέγοντας για τους γυναικείους ρόλους, πρόσωπα από διαφορετικές χώρες καταγωγής (δηλαδή την αφροαμερικανίδα Βιόλα Ντέιβις , τη λατίνα Μισέλ Ροντρίγκες, τη Γαλλοπολωνέζα Ελίζαμπεθ Ντεμπίκι και τη Νιγηριανή Σύνθια Ερίβο),  αφήνοντας αμυδρά να υποθέσουμε πως η συγκεκριμένη επιλογή, κινείται σε μια αντι-Τραμπ λογική.

Στο αντίποδα, τους “διεφθαρμένους” άντρες( η επίδραση της ομώνυμης ταινίας του Κλιντ Ίστγουντ είναι εμφανής), ερμηνεύουν οι λευκοί Ρόμπερτ Ντιβάλ(  ως ο  βετεράνος πολιτικός), ο Κόλιν Φάρελ( ως ο νεαρός πολιτικός αλλά και καταπιεσμένος από τον πατέρα του), ο αφροαμαρικάνος υποψήφιος δήμαρχος (Μπρίαν Ταϊρί Χένρυ), ο μαύρος μαφιόζος (Τζέιμς Βίνσεντ Μέρεντιθ) κι ο λευκός μαφιόζος( Λίαμ Νίσον).

Ενώ όλα τα πρόσωπα, συσχετίζονται -με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο- μεταξύ τους, ενώ υπάρχουν ορισμένες ασάφειες και προβλέψιμες ανατροπές, ο ΜακΚουιν, σταδιακά, το σεναριακό του ανακάτεμα θα το μαζέψει, διατηρώντας από την αρχή της ταινίας… μέχρι και το τελευταίο καρέ της, μια σαγηνευτική  ατμόσφαιρα, παίζοντας ταυτόχρονα “μπάλα”  σε διάφορα γήπεδα, όπου στο κάθε ένα, υπάρχει ένα άλυτο μυστήριο. Ποιος διαθέτει τον πιο βρόμικο ρόλο από τους δύο υποψήφιους των δημοτικών εκλογών( τοποθετείται ο σκηνοθέτης ξεκάθαρα και για τη σύγχρονη πολιτική), ποιος είναι πιο αγνός κι ανιδιοτελής… ο γιος ή ο πατέρας, σε ποιο βαθμό οι μαύροι είναι θύματα των λευκών, ποια είναι η υποκρισία που κρύβεται πίσω από την νόμιμη οπλοκατοχή, σε ποιο βαθμό το δέλεαρ ενός μεγάλου χρηματικού ποσού, θα βάλει σε πειρασμό τις τέσσερις γυναίκες;

Το χρήμα, η εξουσία, η φυλή( εδώ η ύπαρξη του μαύρου χιούμορ είναι κάτι περισσότερο από εύστοχη,  με τον τρόπο που ξεκινάει το έργο( η πρώτη σκηνή αλλά  και η τελευταία).

Πίσω από τα φιμέ τζάμια, μιας λιμουζίνας, ξεδιπλώνεται η υποκρισία για το ενδιαφέρον των μεγαλοαστών για τους φτωχούς και τους εξαθλιωμένους.
Ο ΜακΚουίν, φιλτράρει περισσότερο τώρα, παρά με το έργο  “ 12 Χρόνια Σκλάβος” το στιλ του Ταραντίνο( και προσθέτει ολίγον Σόντερμπεργκ ( Ocean’s 11, ) και Σπάικ Λι( συνειδητά γίνονται όλα αυτά).

Δεν μας πείθει απόλυτα, πως οι “ Χήρες”, έχουν απόλυτα τη δική του σφραγίδα, όπως επίσης η υπερβολική διακωμώδηση κάποιων καταστάσεων και η σπλάτερ οπτική, μερικώς το προσγειώνουν. Σίγουρες πρέπει να θεωρούνται για τις ” Χήρες” αρκετές  υποψηφιότητες στα Όσκαρ, ιδίως για την υποκριτική δεινότητα των πρωταγωνιστών. Ξεχωρίζουμε από το καστ, την εκθαμβωτική -σε όλα- Ελίζαμπεθ Ντεμπίκι.

 2.  Ανάσα Ελευθερίας (3/5)

Η Ισλανδία διαχρονικά φημιζόταν για την ξακουστή της αλιεία και για την ανάπτυξη της υδροηλεκτρικής της ενέργειας.
Η οικονομία της βρίσκεται σε διαρκή άνοδο και θεωρείται ένα από τα πλουσιότερα κράτη του πλανήτη, παρότι ο πληθυσμός της, απέχει αρκετά από τις 400 χιλιάδες. Σε πολιτικό επίπεδο, η χώρα κυβερνάται από έναν συνασπισμό κεντροδεξιών κομμάτων, ενώ στο κοινοβούλιο εκπροσωπούνται 8 κόμματα. Την τελευταία πενταετία βρίσκεται στο παγκόσμιο προσκήνιο, εξαιτίας των επιτυχιών της εθνικής της ομάδας ποδοσφαίρου, των ξακουστών μουσικών της συγκροτημάτων και για την δημιουργία μιας σχολής νέων κινηματογραφιστών, με μεγάλες διακρίσεις στις φεστιβαλικές διοργανώσεις.

Η 43χρόνη Isold Uggadottir, ανήκει στην τελευταία κατηγορία. Η ταινία της με τον εύστοχο αγγλικό τίτλο “And Breathe Normally “διαπραγματεύεται ένα  θέμα σκληρό, το οποίο, εμείς οι νότιοι το βιώνουμε ποικιλοτρόπως, αλλά στην απομονωμένη Ισλανδία, δεν τους απασχολεί ιδιαίτερα.

Οι υπηρεσίες ασύλου υπολειτουργούν, ενώ και η νόμιμη μετανάστευση αγγίζει μόλις το 10% του πληθυσμού. Το γεγονός οτι η συντηρητική κυβέρνηση, έχει εγκαταστήσει ένα δαιδαλώδες και σκληρό γραφειοκρατικό σύστημα, για την παραμονή των ξένων στη χώρα, αποτελεί έναν παράγοντα, τον οποίο η σκηνοθέτις με καθαρότητα, τον επισημαίνει.

Ακολουθεί την πορεία δύο γυναικών. Η μία εργάζεται στο check in, του αεροδρομίου στο Ρέικιαβικ, μεγαλώνοντας μόνη ένα αγόρι, ενώ η άλλη -εκ Γουινέας- την Ισλανδία την έχει ως transit στάση, ο προορισμός της είναι ο Καναδάς, όπου επιδιώκει να ζητήσει άσυλο. Η Ισλανδική γραφειοκρατία θα την κρατήσει στη χώρα. Οι δύο γυναίκες. θα συναντηθούν, θα γνωριστούν και η μία θα στηρίξει την άλλη.

Το έργο ακολουθεί ένα δρόμο σε slow motion, αργόσυρτο και ράθυμο, όπως είναι και η μουντή καθημερινότητα στην Ισλανδία.
Διαπραγματεύεται με απλοϊκό τρόπο, θέματα όπως είναι οι παράλογοι νόμοι, οι μονογονικές οικογένειες, το δράμα της προσφυγιάς, ακόμα και τον ομόφυλο έρωτα. Χρειαζόταν μια πιο πολυεπίπεδη ανάγνωση, των καταστάσεων και των συμπεριφορών, αλλά μας ανταμείβει με μια κοινωνική ματιά, ανθρώπινη και συλλογική, όπως είναι και το σινεμά του Κεν Λόουτς.

Βραβείο Σκηνοθεσίας στο Φεστιβάλ Σαντάνς & Βραβείο Κοινού στις “ Νύχτες Πρεμιέρας”’

3. Dogman   ( 3/5) 

Ο Ματέο Γκαρόνε, συγκαταλέγεται ανάμεσα στους κορυφαίους Ιταλούς σκηνοθέτες της τελευταίας τριακονταετίας.
Δεν θα μπορούσε να μην βρισκόταν μέσα στη σχετική λίστα με τους τοπ 10, του παλαιότερου ιταλικού περιοδικού για την έβδομη τέχνη( του Ciak).
Διακρίνεται για την συνέπεια του, να αποτυπώνει με κάθε ευκαιρία ( ξεκινώντας το 2002 με τον “ Ταριχευτή”), τη βαθύτερη του πεποίθηση πως τα τέλη του 20ου αιώνα και οι αρχές του 21ου, έχουν μεσαιωνικά χαρακτηριστικά, οι ανθρώπινες αξίες υποχωρούν κι έρχεται στην επιφάνεια η πλήρης ανηθικότητα (ατομική, κοινωνική, πολιτική), ενώ η βία κυριαρχεί σε κάθε μορφή πάλης. Το αποκορύφωμα της μέχρι σήμερα σταδιοδρομίας του,  είναι -ίσως- το “ Γόμορρα” του 2008.

To σενάριο του “ Dogman” το επεξεργαζόταν περίπου 12 χρόνια και βασίζεται πάνω στο αγριότερο έγκλημα που συγκλόνισε την Ιταλία( το αποκαλούμενο “ Έγκλημα του Er Canaro”) και διαδραματίστηκε σε μια κωμόπολη,  έξω από τη Ρώμη, το 1988.

Ένας φύλακας σκύλων και μικροέμπορος κοκαΐνης, ο Πιέτρο Ντε Νέγκρι( ή αλλιώς Er Canaro), θα ακρωτηριάσει έναν άλλο έμπορο ναρκωτικών και πρώην πυγμάχο, τον Τζιανκάρλο Ρίτζι, όταν ο τελευταίος, θα του κάνει για χρόνια σκληρό μπόύλινγκ. Υπάρχουν ενδείξεις και για τη συμμετοχή τεσσάρων ακόμα ατόμων στο φόνο, αλλά κάτι τέτοιο δεν είχε αποδειχθεί. Η μητέρα του Ντε Νέγκρι, απείλησε τον Γκαρόνε με μηνύσεις, εάν ολοκληρώσει το έργο, αλλά ο Ιταλός σκηνοθέτης, διαφοροποίησε μερικώς την ιστορία, άλλαξε τα ονόματα και η μήνυση αποφεύχθηκε.
Ο Γκαρόνε επιλέγει για πρωταγωνιστή του,τον Μαρσέλο Φόντε, έναν ηθοποιό, με ιδιαίτερο καλούπι , με εκκεντρικά εμφανισιακά χαρακτηριστικά, που ταιριάζουν γάντι στο προφίλ του ήρωά του, μια επιλογή που μας κερδίζει άμεσα. Όλοι οι χαρακτήρες-πλην της κόρης του και του υπέροχου σκύλου- αποπνέουν μια απόκοσμη αλλά βρόμικη αύρα, όπως επίσης και το εξωτερικό περιβάλλον, δεν έχει ίχνος ομορφιάς. Ο Γκαρόνε, επαναλαμβάνει τον εαυτό του. Στο προσκήνιο του, είναι τα ζωώδη ένστικτα, ο σαδισμός, ο Δαβίδ κι ο Γολιάθ, η εκδίκηση και η ανθρωπότητα… στο απώτατό της σημείο. Ενώ τα παιδιά και τα ζώα, αντιπροσωπεύουν την αθωότητα και την ανιδιοτέλεια.
Δεν είναι πάντα δόκιμος ο τρόπος που τα ξεκλειδώνει όλα αυτά, απουσιάζει βάθος στους χαρακτήρες του, ταυτόχρονα και η αφήγησή του, δεν είναι ιδιαίτερα θελκτική, έτσι ώστε να μπορέσει να απορροφήσει και να κρατήσει την προσοχή θεατών, που δεν έχουν σαν προτεραιότητά τους, να δουν μια ταινία ωμής βίας, έστω κι αν η βία κρύβει πάμπολλους συμβολισμούς. Ο θύτης και το θύμα, έχουν μια εξαρτητική σχέση, σε διάφορα επίπεδα, την οποία παρουσιάζει με καθαρότητα.
Έξυπνη η χρήση φυσικών ήχων, που λειτουργούν σαν προάγγελος εξελίξεων, όπως είναι τα χορωδιακά γαβγίσματα των σκύλων.
Βραβείο Α’ Ανδρικού ρόλου στο Φ. Καννών 2018.

Tuftland(0/5)