Να κάθεσαι και να κοιτάς

Δράμα, 98′, Ελλάδα 2013

Του Γιώργου Σερβετά

Με τους Μαρίνα Συμεού, Μαριάνθη Παντελοπούλου, Νίκος Γεωργάκης, Γιώργος Καφετζόπουλος, Κωνσταντίνος Σιραδάκης,

Ο Γιώργος Σερβετάς με τη δεύτερη μεγάλου μήκους ταινία του (“Οι αιτίες των πραγμάτων”) βουτάει στα βαθιά νερά του κοινωνικού σχολιασμού θέτοντας στο επίκεντρο τη βία και την υποκρισία της σύγχρονης ελληνικής κοινωνίας στην επαρχία.

Δανειζόμενος τους κανόνες κλασικού γουέστερν και έχοντας ως σημείο αναφοράς το σινεμά του Γιάννη Οικονομίδη, η ταινία στρέφεται γύρω από τη τριαντάχρονη Αντιγόνη, που παίρνει την απόφαση να εγκαταλείψει την πρωτεύουσα και το όνειρο της να γίνει ηθοποιός και να επιστρέψει στην κωμόπολη καταγωγής της ως καθηγήτρια αγγλικών. Αναζητώντας έναν ήσυχο τρόπο ζωής, η νεαρή πρωταγωνίστρια θα διαπιστώσει την παρακμή μίας φαινομενικά ήρεμης κοινότητας, θα βρεθεί αντιμέτωπη με ένα τείχος σιωπής, ενώ το δίλημμα θα γίνει ξεκάθαρο: να “καθίσει να κοιτά” ή να πάρει την κατάσταση στα χέρια της;

 Η βία είναι το συνεκτικό στοιχείο που διαπερνά την κλειστή κοινωνία σε όλα τα επίπεδα: λεκτικά, σωματικά, σε βάρος του φυσικού περιβάλλοντος. Μέσα στο απογυμνωμένο βιομηχανικό σκηνικό της ελληνικής επαρχίας οι ήρωες της ταινίας μένουν αδιάφοροι και αμέτοχοι, αποδέχονται τους νόμους της ζούγκλας –δίκαιο έχει ο πιο ισχυρός-, εθίζονται στην βία και στην υποταγή. Ο σκηνοθέτης στήνει ένα μεταμοντέρνο γουέστερν καθώς οι πρωταγωνιστές γίνονται έρμαια στην εξουσιομανία του κακού σερίφη. Οι νέοι διαφθείρονται, οι μεγαλύτεροι διαφθείρουν. Μία κοινωνία σε διαρκή πτώση.

Χαρακτηριστική για τη σαθρή κοινωνία που κτίζει ο σκηνοθέτης είναι η δήλωση του ίδιου για την έμπνευση της ταινίας : «οι διαδηλώσεις που ξέσπασαν στην Ελλάδα το 2008, λίγους μήνες πριν την “επίσημη” έναρξη της οικονομικής κρίσης, σήμαναν (ή μάλλον γιόρτασαν) το τέλος μιας “κουλτούρας επιθετικής ευημερίας”. Ένα τέτοιο περιβάλλον επέτρεψε στο χαρακτήρα της Αντιγόνης να αποκτήσει την αυτοπεποίθηση για να απαιτήσει ένα κόσμο στα μέτρα της».

Με φόντο τα ακριβή καδραρίσματα στο άγριο και λεηλατημένο τοπίο, ο Σερβετάς προσδίδει στην ταινία( κάπως υπερβολικές) διαστάσεις αρχαίας τραγωδίας κλιμακώνοντας σταθερά την ένταση σε όλη τη διάρκεια της ταινίας και δημιουργώντας στο θεατή την προσδοκία για ένα φινάλε-κάθαρση. Η προσπάθεια για τον απόλυτο στυλιστικό και αισθητικό έλεγχο και για την υποδήλωση μηνυμάτων είναι όμως  και το σημείο που υστερεί η ταινία, καθώς ο σκηνοθέτης δεν αφήνεται να τον παρασύρει το σκοτάδι του κόσμου που στήνει και τον ξεπεσμό των χαρακτήρων που σκιαγραφεί. Παρακολουθώντας τη μοίρα της πρωταγωνίστριας συνειδητοποιούμε ότι δεν είναι τυχαία και η επιλογή του ονόματος της ηρωίδας, -Αντιγόνης-, την οποία υποδύεται εύστοχα η Μαρίνα Συμέου με τη δωρική της παρουσία, ενώ υποκριτικά σε δευτερεύοντα ρόλο ξεχωρίζει η ερμηνεία του Νίκου Γεωργάκη ως του κακού, βίαιου αφεντικού, έτοιμου πάντα να πάρει την κατάσταση στα χέρια του, η οποία τιμήθηκε με βραβείο β’ ανδρικού ρόλου πριν λίγες ημέρες από την Ελληνική Ακαδημία Κινηματογράφου.

“Να κάθεσαι και να κοιτάς” από 1/5 στους κινηματογράφους σε διανομή Feelgood

Κριτική Δέσποινα- Ηλέκτρα Βούλγαρη