Vice

Κριτική Ιάκωβος Γωγάκης

Το 2015, ο Άνταμ Μακεΐ , είχε βαλθεί να μας διδάξει το γλωσσάρι των οικονομικών όρων,  για τα CDO, για τα CDS, για το short selling, στην απόπειρα του να εξερευνήσει το πως έφτασε ο πλανήτης στην κρίση των ενυπόθηκων δανείων του 2008, αφήνοντας δεκάδες εκατομμύρια  ψυχές στο δρόμο και  εκατοντάδες χιλιάδες  άνεργους , σε μια μέρα μέσα.

Τρία χρόνια αργότερα, το ενδιαφέρον του ίδιου του σκηνοθέτη, όπως και του παραγωγού της ταινίας (Μπραντ Πιτ), μετατοπίστηκε παραδίπλα, στην κεντρική πολιτική σκηνή των Η.Π.Α και στην αναρρίχηση του βετεράνου πολιτικού των Ρεπουμπλικάνων (Ντικ Τσέινι), στην θέση του 46ου Αντιπροέδρου της χώρας ( το 2001), υπό την Προεδρία Τζορτζ Μπους Τζούνιορ, παραμένοντας στο ίδιο χαρτοφυλάκιο μέχρι και την τελευταία μέρα του Μπους στην εξουσία, το 2009.
Ενώ μέχρι τότε, η θέση του Αντιπροέδρου, θεωρείτο διακοσμητική( κάτι ανάλογο με τη θέση του Προέδρου της Δημοκρατίας στην Ελλάδα), ο Τσέινι, προτού συμμετάσχει στην εσωκομματική εκστρατεία του Μπους το 2000 , πήρε διαβεβαιώσεις, για την αναβάθμιση της Αντιπροεδρίας. Το αίτημα του έγινε αποδεκτό. Το αποτέλεσμα, ήταν ο Ντικ Τσέινι, να είχε για μια οκταετία υπό τον έλεγχό του, την εποπτεία της κεντρικής κυβέρνησης, του Λευκού Οίκου και των Υπουργείων. Η κατασκευασμένη πληροφορία, ότι ο Σαντάμ Χουσέιν διέθετε χημικά όπλα, ήταν εν μέρει δικιά του κι ο ρόλος του ήταν καταλυτικός στον πόλεμο κατά του Ιράκ, μετά τις τρομοκρατικές ενέργειες κατά των δίδυμων πύργων. Ήταν κράτος εν κράτει( ήταν ισχυρότερος από τον Σόιμπλε στη Γερμανία). Κατηγορήθηκε, αλλά δεν καταδικάστηκε, για τις εντολές του,  να χρησιμοποιηθούν χημικά στο Ιράκ, όπως και για την συμμετοχή του ενεργειακού κολοσσού που διεύθυνε (Halliburton), σε διάφορα έργα, αλλά και σε δωροδοκίες αξιωματούχων.
Ο Μακεΐ, μολονότι καταλήγει στο να απογυμνώνει τον Τσέινι, αρχικά ωθεί το κοινό προς την αντίπερα όχθη, σπέρνει αμφιβολίες για την οπτική του ματιά( υπάρχει καθ ‘όλη τη διάρκεια του έργου ένα γοητευτικό παιχνίδι παραπλάνησης, επί παραδείγματι οι τίτλοι τέλους στα μισά του έργου), αλλά βαθμιαία ξεδιπλώνει όλο τον κυνισμό και την αλαζονεία του ήρωά του.

Είναι ευφάνταστο το γαϊτανάκι της εξουσίας … με μια  κινηματογραφική καθαρότητα .

Ο Ντικ Τσέινι  επιβάλλεται στον άβουλο Μπους Τζούνιορ, η Λιν Τσέινι  ( σύντροφος του Ντικ Τσέινι από τα φοιτητικά τους χρόνια την οποία ερμηνεύει η Έιμι Άνταμς ), επιβάλλεται στον άντρα της.

Ποιος καθοδηγούσε την υπερδύναμη τελικά; Για τον Μακεΐ σίγουρα όχι ο Μπους( Σαμ Ρόκγουελ).

Η απάντηση βρίσκεται στο δίδυμο “από ατσάλι” Ντικ και Λιν, που για χάρη της οικογενειακής αναρρίχησης στην εξουσία, δεν θα διστάζουν να αδειάσουν την μία από τις δύο τους κόρες (εξαιτίας της ομοφυλοφιλίας της), για να μην στεναχωρήσουν το συντηρητικό τους ακροατήριο Εμμέσως πλην σαφώς χλευάζονται όλοι οι Ρεπουμπλικάνοι Πρόεδροι (από τον Ρήγκαν κι έπειτα) , για τις επιλογές τους,  τοποθετώντας φιλόδοξους- αριβίστες πολιτικούς σε θέσεις κλειδιά( ο Τσέινι  κατείχε κρίσιμες θέσεις στη θητεία τεσσάρων Ρεπουμπλικανών Προέδρων), ενώ υπάρχει και η διαπεραστική κριτική προς τον, με τον ίδιο τρόπο που το έπραξε προσφάτως κι ο Σπαικ Λι( Blackklansman) , χρησιμοποιώντας ο Μακεΐ το ειρωνικό σύνθημα  “ America First”( το χρησιμοποίησε πρώτη φορά ο Γούντροου Ουίλσον).
Την απόλυτη αλήθεια, την γνωρίζουν ελάχιστοι, κι εμείς δεν είμαστε μέσα σε αυτούς. Είναι δεδομένο , πως στο “  Vice”, εμφανίζονται υπέρ-απλουστεύσεις. Ζητήματα πολυσύνθετα που εφάπτονται ανταγωνισμών, εξουσιαστικών παιγνίων και δει στα ανώτατα στρώματα του Λευκού Οίκου, κάποιες στιγμές  παρουσιάζονται από τον Μακεΐ, πιο απλά από ότι ήταν στην πραγματικότητα.
Σε κάποιο σημείο, όταν φτάνουμε στην Αλ Κάιντα, η ταινία παίρνει μια διαφορετική κατεύθυνση, περισσότερο ντοκιμαντερίστικη. Μια τακτική που την εφαρμόζει πολλάκις ο σκηνοθέτης Σπάικ Λι. Ίσως να μην ταίριαζε στο έργο αυτή η κατεύθυνση.

Η επιτυχία της ταινίας κι ο δικός μας έπαινος, έγκειται στον ελκυστικό τρόπο, που παρουσίασε ο Μακεΐ την ιστορία- ζωής του Ντικ Τσέινι και το παιχνίδι εξουσίας, όπως επίσης και τους ψυχολογικούς παράγοντες που επέδρασαν στις άκρατες φιλοδοξίες του( ποτό, αδύναμος φοιτητής στο Γέιλ και η    υπόσχεση που έδωσε στη γυναίκα του).

Η ταινία όμως, έχει ένα ακόμα προτέρημα, την εύστοχη επιλογή των ηθοποιών και το απίστευτο μακιγιάζ. Ο 44χρόνος Κρίστιαν Μπέιλ (ως Ντικ Τσέινι), δεν ήταν μόνο αγνώριστος, αλλά υιοθέτησε, όλες τις εκφράσεις (εξωτερικές κι εσωτερικές) του Τσέινι. Εξαιρετική η επιλογή και για τον προσωπικό του μέντορα , τον Ντόναλντ Ράμσφελντ, να τον ερμηνεύσει ο καταπληκτικός Στιβ Καρέλ , ο οποίος φανέρωσε κι άλλα άγνωστα χαρακτηριστικά του Ράμσφελντ( πέρα από το γνωστό ειρωνικό του χιούμορ). Ήταν σχεδόν όλα τα πρόσωπα, μεταμορφωμένα με  τρόπο εντυπωσιακό, ώστε να μοιάζουν πλήρως στα πραγματικά πρόσωπα.

Το “Vice”, δεν μπορεί να μην πλασαριστεί στις  οσκαρικές υποψηφιότητες, για Καλύτερη Ταινία, αυτό θα συμβεί, ανεξάρτητα από το γεγονός πως ο αμερικανικός τύπος, αντιμετώπισε με μεγάλη επιφυλακτικότητα και αρκετές ενστάσεις το έργο του Μακεΐ.

“Vice” από τις 27 Δεκεμβρίου στους κινηματογράφους.