Palombella Rossa
Κωμωδία,89’ Ιταλία 1989
του Νάνι Μορέτι
Με τους Νάνι Μορέτι, Σίλβιο Ορλάντο, Μαριέλλα Βαλεντίν
Γράφει ο Βασίλης Οικονόμου
Ο Nanni Moretti είναι ένας από τους πλέον αναγνωρίσιμους Ιταλούς δημιουργούς των τελευταίων δεκαετιών. Οι ταινίες του χαρακτηρίζονται από το ιδιαίτερο κωμικό του ύφος και συνήθως έχουν ως επίκεντρο τη ζωή του, τις πεποιθήσεις του και τις εμμονές του. Το πρώτο μέρος της καριέρας του θα ολοκληρωθεί θεματικά με την έκτη μεγάλου μήκους ταινία του, την πολιτική κωμωδία Palombella Rossa (Κόκκινο Περιστέρι, 1989). Η ταινία ήταν υποψήφια για έξι βραβεία David di Donatello και πήρε το Nastro d’Argento για το καλύτερο σενάριο.
Ο Michele Apicella (Nanni Moretti) είναι βουλευτής του Κομμουνιστικού Κόμματος της Ιταλίας (PCI) και μετά από ένα αυτοκινητιστικό ατύχημα πάσχει από αμνησία. Ενώ δεν έχει ακόμα συνέλθει, ταξιδεύει στη Σικελία για να παίξει σε ένα κρίσιμο αγώνα πόλο με την ομάδα του. Ο προπονητής τους (Silvio Orlando) προσπαθεί να τους οργανώσει και να τους εμψυχώσει καθώς αντιμετωπίζουν μία ομάδα που έχει έναν δυνατό Ούγγρο παίχτη. Ο Michele όμως στην πραγματικότητα είναι απών. Συνεχώς χάνεται στις σκέψεις του και είναι μπερδεμένος ανάμεσα στο παρόν και στο παρελθόν. Στοιχεία από την παιδική του ηλικία μπλέκονται με την πρόσφατη πολιτική του καριέρα και το πόλο. Ο Michele προσπαθεί να καταλάβει ποιος είναι.
Με το Palombella Rossa ο Moretti κλείνει έναν μεγάλο κύκλο έντονων πολιτικοποιημένων κωμωδιών που είχε ξεκινήσει σχεδόν πριν από 15 χρόνια. Τώρα ο ίδιος κάνει ουσιαστικά μία ανασκόπηση στο παρελθόν του επικεντρωμένος κυρίως στην ιδεολογία του. Στις προηγούμενες ταινίες είχε ασχοληθεί με αυτοσαρκασμό στην επιλογή του να είναι κομμουνιστής. Οι ανεξέλεγκτες εξελίξεις όμως στα τέλη της δεκαετίας του 1980 δεν του επιτρέπουν πια να έχει ξεκάθαρη άποψη. Όλα είναι μπερδεμένα και κανείς δεν γνωρίζει αν θα υπάρχει στο μέλλον ο κομμουνισμός. Όσο ο ίδιος βιώνει την πιο ισχυρή κρίση ιδεολογικής ταυτότητας, το κόμμα του βρίσκεται σε ακόμα χειρότερη κατάσταση καθώς πλέον δεν υπάρχει καμία κεντρική γραμμή. Αυτή η αναπάντεχη σύγχυση αντικατοπτρίζεται έξυπνα μέσω της αμνησίας του ήρωα του. Ο Michele δείχνει ανήμπορος να συμμετέχει σε όσα συμβαίνουν. Είναι χαμένος, μεταφορικά και κυριολεκτικά, και αυτό φαίνεται ιδιαίτερα στο παιχνίδι του. Νιώθει μετέωρος και ο φόβος του για το μέλλον τον αναγκάζει να καταφύγει στις παιδικές του αναμνήσεις ώστε να αντλήσει δύναμη, καθώς οι πρόσφατες γνώσεις και ιδέες των τελευταίων ετών φαντάζουν τώρα εντελώς άχρηστες. Θέλει να γίνει πάλι ένας απλός παίχτης του πόλο αφού πλέον δεν έχει καμία αιτιολόγηση για ποιο λόγο είναι κομμουνιστής και αυτή ήταν η μόνη ιδιότητα που τον χαρακτήριζε σχεδόν σε όλη του τη ζωή.
Ο Michele Apicella υπήρξε το μόνιμο alter ego του Nanni Moretti σε όλα αυτά τα χρόνια. Πλέον η ύπαρξη του δείχνει πως βρίσκεται σε ένα τέλμα. Δεν έχει τρόπο να εκφραστεί γιατί πιστεύει ακόμα στην σημασία των λέξεων αλλά αυτές έχουν χάσει το νόημά τους και ο ίδιος κινείται με τη λογική του παρελθόντος. Οι αλλαγές τον προλαβαίνουν και ο αγώνας δεν μπορεί να τον περιμένει για να προσαρμοστεί. Ο Michele χάνεται σε ένα ασαφές ονειρικό μεταίχμιο που κανείς δεν μπορεί να ξεχωρίσει που βρίσκεται η πραγματικότητα. Το ονειρικό πλαίσιο που τοποθετείται η ιστορία εξυπηρετεί την αυτοαναφορικότητα του δημιουργού αλλά και τους συμβολισμούς της. Ο τίτλος έχει διττή ερμηνεία καθώς ως “περιστέρι” παρομοιάζεται μία πάσα στην ορολογία του πόλο. Έτσι ο Moretti κινούμενος ανάμεσα στο άθλημα και στην πολιτική φέρνει στην ουσία την πολιτική διαλεκτική στην πισίνα και την σκληρότητα του πόλο στην πολιτική. Ο ίδιος μέσω του Michele θα πρέπει να αγωνιστεί χωρίς να έχει καμία βοήθεια, σε κάτι που κάποτε ήξερε αλλά τώρα έχει ξεχάσει. Γνωρίζει πως παράλληλα πρέπει να υπάρξουν αλλαγές, χρειάζονται νέα σχέδια και διαφορετική στρατηγική. Όμως έχει ήδη χαθεί ο χρόνος που έπρεπε να γίνουν αυτά και είναι μάλλον αργά. Προσπαθεί ταυτόχρονα να πείσει και να πειστεί πως είναι διαφορετικός αλλά και ίδιος με όλους τους άλλους. Ο Michele συνειδητοποιεί σε μία οριακή στιγμή ποια είναι η θέση του και αυτό θα τον οδηγήσει σε διχασμό. Αριστερά ή Δεξιά; Δεν υπάρχει απάντηση, αλλά όλα προμηνύουν πως το παιχνίδι έχει ήδη χαθεί και ο ίδιος δεν υφίσταται πια.
Το Palombella Rossa βγήκε ακριβώς στην αιχμή ιστορικών εξελίξεων. Δύο μήνες μετά την κυκλοφορία του, πέφτει το τείχος του Βερολίνου, ενώ το ΚΚ Ιταλίας διαλύεται τα επόμενα δύο χρόνια. Είναι επίσης η πιο εξομολογητική και αυτοβιογραφική στιγμή για τον Nanni Moretti, μέχρι την επόμενη που θα έρθει στο Caro Diario.
About the author: Βασίλης Οικονόμου
Has 4 ArticlesΟ Βασίλης Οικονόμου είναι κριτικός κινηματογράφου και σκληροπυρηνικός cinephile. Τα τελευταία χρόνια μέσα από το προσωπικό του blog 24 fois la vérité par seconde (www.24fpsverite.com) προτείνει και ανακαλύπτει λιγότερο γνωστές ταινίες. Η κύρια εξειδίκευσή του είναι στο κομμάτι του art-house κινηματογράφου και κυρίως σε ταινίες από Γαλλία, Ιταλία και Ανατολική Ευρώπη. Έχει σπουδάσει κριτική κινηματογράφου στη Scuola Holden στο Τορίνο και έχει συνεργαστεί με κινηματογραφικά portals στην Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό
RELATED ARTICLES
-
-
-
Προέναρξη 74ης Μπερλινάλε…με το δεξί!
15/02/2024, 02:10 -
Τα Παιδιά του Χειμώνα
23/01/2024, 23:56
Οι Τελευταίες Αναρτήσεις
-
28/02/2024, 23:31 Άκουσέ με
Κριτική Ιάκωβος Γωγάκης « Στεναχωριέμαι που δεν μπορώ να επικοινωνήσω
Διαβάστε Περισσότερα... -
21/02/2024, 18:08 Perfect Days
Κριτική Ιάκωβος Γωγάκης « Ποιητή των δρόμων» τον αποκαλούσαν οι
Διαβάστε Περισσότερα... -
20/02/2024, 15:04 O ισραηλινός σκηνοθέτης Άμος Γκιτάι ζητάει modus vivendi στη Μέση Ανατολή. «Η Άντρεα Παίρνει Διαζύγιο» ξεχωρίζει στο Πανόραμα
Ανταπόκριση-κριτικές από το 74ο Φεστιβάλ Βερολίνου Ιάκωβος Γωγάκης Το κινηματογραφικό
Διαβάστε Περισσότερα... -
18/02/2024, 03:55 74 Μπερλινάλε: Στο προσκήνιο η τραγική ιστορία της Χίλντε Κόπι, η μεταφυσική Arcadia και η Παλαιστίνη
Ανταπόκριση και κριτικές από το 74ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Βερολίνου
Διαβάστε Περισσότερα... -
16/02/2024, 15:34 « Το Αγαπημένο μου Κέικ». Το ιρανικό σινεμά εξακολουθεί και στην Μπερλινάλε να συγκλονίζει
Κριτική από Φεστιβάλ Βερολίνου Ιάκωβος Γωγάκης Έξοχη αναπαράσταση των ανθρώπινων
Διαβάστε Περισσότερα... -
16/02/2024, 03:37 74ο Φεστιβάλ Βερολίνου: « All the Long Nights» & «Η Κουζίνα»
Κριτικές από το 74ο Φεστιβάλ Βερολίνου Ιάκωβος Γωγάκης Η ιαπωνική
Διαβάστε Περισσότερα...