Το ” My Salinger Year” του Φιλίπ Φαλαρντό άνοιξε με το δεξί την 70η επετειακή Μπερλινάλε

Βροχερό, αλλά χωρίς το κρύο της αρκούδας, το Βερολίνο υποδέχεται τους σινεφίλ του κόσμου. Η επετειακή  70η Μπερλινάλε  ξεκίνησε με καλοδεχούμενες δόσεις αυτοκριτικής ( Τζέρεμι Άιρονς) και με την  συγκινητική  ταινία( ” My Salinger Year”),  για την εξερεύνηση της γυναικείας φύσης, από τα χέρια του Φιλίπ Φαλαρντό( “Ο Εξαιρετικός Κύριος Λαζάρ”)

Ανταπόκριση και κριτική από το 70ο Φεστιβάλ Βερολίνου

Ιάκωβος Γωγάκης

Το επετειακό  Φεστιβάλ  Κινηματογράφου του  Βερολίνου, συμπληρώνει φέτος 70 χρόνια ζωής( διεξάγεται από τις 20/2 έως 1/3).  Θεωρείται ένα από τα σημαντικότερα της Ευρώπης, παρέα με το Φεστιβάλ Καννών και Βενετίας.

Από τη φετινή διοργάνωση,  απουσιάζει ο  επί μακρόν  Καλλιτεχνικός Διευθυντής του θεσμού,  ο Ντίτερ Κόσλινγκ. Τον αντικατέστησε ο Ιταλός  Κάρλο Τσατριάν, με τις πρώτες αλλαγές να γίνονται ορατές κυρίως για τους  επαγγελματίες του τύπου, με νέα δημοσιογραφική στέγη, η οποία βρίσκεται σε απόσταση αναπνοής από τους χώρους προβολών.

Η ομιλία  του  Πρόεδρου  του φετινού διαγωνιστικού τμήματος(Τζέρεμι Άιρονς) ,  είχε αυτοκριτική ματιά  και την  προσωπική  επιθυμία του  -εν είδει μανιφέστου-  να καταδικάσει τις σεξουαλικές παρενοχλήσεις, να στηρίξει τους γάμους ομοφυλοφίλων και το δικαίωμα για έκτρωση,   να παραμείνει αναφέρετο δικαίωμα των γυναικών.  Ο Άιρονς είχε κατηγορηθεί στο παρελθόν για αμφιλεγόμενες απόψεις για το τι είναι σεξουαλική παρενόχληση. Με άμεσο τρόπο αποτινάσσει το παρελθόν του. Πλάι στον πολυβραβευμένο Άγγλο ηθοποιό, ήταν ηθοποιοί , σκηνοθέτες και κριτικοί, μέλη της Επιτροπής,  όπου την 1η Μαρτίου,  θα απονείμουν τα βραβεία.

Η ταινία έναρξης( εκτός συναγωνισμού), αποτέλεσε  ευχάριστη έκπληξη κι ένα προσωπικό στοίχημα, που φαίνεται να κέρδισε ο νέος Καλλιτεχνικός Διευθυντής της Μπερλινάλε, επιλέγοντας ταινία μη προβεβλημένου δημιουργού.

Το έργο ” My Salinger Year” ( Η Χρονιά μου στον Σάλιντζερ), του  Φιλίπ Φαλαρντό, στηρίζεται  στο ομώνυμο βιβλίο της Αμερικανίδας Τζοάνα Ρακόφ. Το βιβλίο συγκέντρωσε  τα βλέμματα και τον έπαινο γνωστών κριτικών του είδους. 

Ο Γαλλοκαναδός σκηνοθέτης, ακολουθεί  προσωπικές  εμπειρίες της Ρακόφ κατά την περίοδο εργασίας της στο  πρακτορείο βιβλίου του διάσημου συγγραφέα Τζέρι Σάλιντζερ, στη Νέα Υόρκη( δεκαετία ’90).

Ενώ και στα  δύο( και στο βιβλίο και στην ταινία), προστίθενται  γεγονότα και από το χώρο της μυθοπλασίας.

Το να ισχυριστούμε πως η ταινία διαθέτει μεγάλο σεναριακό εύρος, θα πούμε ψέματα. Ο Φαλαρντό καλύπτει έξοχα το βασικό μειονέκτημα  της ταινίας, με μια ενδελεχή ενδοσκόπηση  στη γυναικεία ιδιοσυγκρασία, πρωτίστως της νεαρής κοπέλας και δευτερευόντως της ώριμης διευθύντριας.

Η νεαρή Τζοάνα, είναι φιλόδοξη, έχει έφεση στην ποίηση και γενικώς στο γράψιμο, όμως η Μάργκαρετ( η διευθύντρια) την υποβαθμίζει,  με καθήκοντα γραμματέας, όπου η ευθύνη της είναι να απαντάει στις επιστολές  των θαυμαστών του Σάλιντζερ.

Η Τζοάνα  είναι ανασφαλής και βρίσκεται σε ένα στάδιο μετάβασης. Αφήνεται να την κυριεύσουν τα συναισθήματα  και οι ανασφάλειες της . Συνάπτει δεσμό χωρίς να είναι ερωτευμένη( ανασφάλεια) και δυσκολεύεται να  προσαρμοστεί στα καθήκοντα της δουλειάς της , που έτσι κι αλλιώς   δεν την εκφράζει.   Φτάνει στο σημείο, να βιώνει τόσο έντονα τη δουλειά της, όπου σε μία επιστολή  προς τον Τζέρι Σάλιντζερ, απάντησε  με το επώνυμό της.

Ο δρόμος προς την εξερεύνηση του εαυτού της, για τον Φαλαρντό, αντιμετωπίζεται και με ένα κινηματογραφικό  παιχνίδι έξω από το πλαίσιο του ρεαλισμού.  Είναι ένας τρόπος που αποδεικνύεται ευφάνταστος και λειτουργικός. Με ταυτόχρονες αφηγήσεις, παρουσιάζει και τη μετάλλαξη  της Μάργκαρετ, όταν ένα τραγικό γεγονός… θα την ταρακουνήσει συθέμελα. Θα την στιγματίσει επίσης  και η σχέση που αναπτύσσει με την νεαρή  Τζοάνα.

Ο σκηνοθέτης -αν και άντρας- διαθέτει την ικανότητα  να  δει και πέρα από το προφανές.  Τα κάδρα του είναι προσεγμένα, δεν φλυαρεί-με αχρείαστες σκηνές-ίσως μόνο προς το τέλος- ενώ έντυσε τις κατάλληλες σκηνές, με μουσικές επιλογές, από την κλασική μουσική μέχρι ονειρική ποπ της ανεξάρτητης σκηνής. Είναι ένα σάουντρακ που θα ακουστεί και θα συζητηθεί.

Ο Φαλαρντό υπογράφει την καλύτερή του ταινία, μετά την προ δεκαετίας επιτυχία του  ” Ο Εξαιρετικός Κύριος Λαζάρ”.

Το  ρόλο της Τζοάνα Ρακόφ, ο Φαλαρντό τον ανέθεσε  στην Μάργκαρετ Κουάλεϊ( είναι η κόρη της Αντι ΜακΝτάουελ) και έγινε ευρέως γνωστή από την εμφάνισή της στο “Κάποτε στο Χόλιγουντ” του Ταραντίνο, Αποτύπωσε πλήρως  όλες τις φανερές και κρυφές επιθυμίες της ηρωίδας. Την επιβλητική και ολίγον αυταρχική διευθύντρια του πρακτορείου βιβλίου, ερμήνευσε  εξαιρετικά  η τρεις φορές υποψήφια για Όσκαρ Σιγκόρνι Γουίβερ.